تاثير ايدئولوژي پهلوي بر رشد اسلام سياسي (مطالعه نقش مطبوعات كيهان و اطلاعات 1340 - 1357)

ايران در دو دهه پاياني حاكميت پهلوي، شاهد جدال دو گفتمان پهلويسم و اسلام انقلابي بود. تقابل اين دو گفتمان از عللي چند سرچشمه مي گرفت. از جمله عواملي كه به نزاع گفتمان هاي مزبور مي افزود، مطبوعات به ويژه دو موسسه اطلاعات و كيهان بود. اين دو موسسه بزرگترين شبكه رسانه اي ايران را تشكيل و حجم وسيعي از مخاطبان را پوشش مي دادند. مسئله اصلي تحقيق اين است كه چرا با وجود تبليغ ايده هاي گفتمان حاكم از سوي اين دو موسسه، گفتمان اسلام سياسي به گفتمان مسلط جامعه تبديل شد؟ به عبارت ديگر، مطبوعات اين دوره به عنوان بخشي از گفتمان تجددگراي حكومتي چگونه زمينه ساز پيدايش، رشد و گسترش ايدئولوژي تشيع انقلابي شدند؟ بر اساس نتايج پژوهش، تبليغ گسترده انقلاب سفيد و پوشش ندادن انتقادهاي مخالفين در اين باره و حتي توهين و تخريب آنان به گسترش انديشه هاي ضد سلطنتي در گفتمان اسلام سياسي انجاميد؛ رواج غرب گرايي سبب درپيش گرفتن سياست هاي ضدامپرياليستي از سوي گفتمان رقيب شد و اسلام به عنوان يك ايدئولوژي ضد امپرياليستي مطرح شد؛ پذيرش و تبليغ عرفي گرايي كه عمدتاً با تقدس زدايي از امور مقدس جامعه همراه بود، موجب رواج اين انديشه از سوي حاملان گفتمان اسلامي شد كه دين و سياست توامان و غيرقابل تفكيك اند؛ تلاش مطبوعات براي به خدمت گرفتن مذهب با برجسته كردن جنبه هاي شفاعت جويانه، سوگوارانه و فاجعه نگر آن، سبب تقويت خوانش هاي شهادت جويانه و ظلم ستيزانه از مذهب و الگوهاي مذهبي در گفتمان اسلام سياسي شد، چنانكه قيام امام حسين براي به دست گيري قدرت و تعويض حكومت تفسير شد.