بررسي آزمايشگاهي پديده خود ترميمي رس در سدهاي خاكي و عوامل مؤثر بر آن

لايه‌هاي رسي متراكم از متداول­ترين انواع لايه‌هاي نفوذناپذير در سدهاي خاكي به شمار مي‌روند. از مهمترين عوامل شكست سدهاي خاكي پديده رگاب مي­باشد كه وجود ترك در هسته از دلايل عمده شكل­گيري اين پديده مي­باشد.  اين لايه‌ها بدليل ماهيت رسي و خواص ژئوتكنيكي خاص، در طول زمان بوسيله ترك خوردگي دچار آسيب مي‌گردند. خاصيت خود ترميمي رس باعث بسته شدن ترك‌هاي خارجي ايجاد شده در آن مي­گردد. خود ترميمي خاك‌هاي رسي به عنوان يكي از ويژگي‌هاي مثبت رس مورد توجه محققين بوده است. در اين تحقيق با آزمايش پين هول، روش جديدي جهت ارزيابي خود ترميمي خاك‌هاي رسي ارائه شده است. براي رسيدن به محدوده مناسبي از نشانه خميري (26 lt;PI lt;7)، سه حالت از منابع قرضه سد ونيار، با تركيب 10 و 20 درصد بنتونيت و نمونه با خاك طبيعي مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد با اضافه كردن بنتونيت، براي رطوبت‌هاي بهينه و 2 درصد زير آن، واگرايي خاك كاهش يافته و به خاك غير واگرا تبديل مي‌شود. همچنين با افزايش بنتونيت به خاك طبيعي، پديده خود ترميمي قابل مشاهده و پيش‌بيني است. اين پديده براي نمونه با 20 درصد بنتونيت بدليل داشتن نشانه خميري و پتانسيل تورم بالا، از سنين پايين مشاهده گرديد. نمونه داراي 20 درصد بنتونيت و رطوبت 2 درصد كمتر از رطوبت بهينه داراي بيشترين كاهش دبي خروجي نسبت به خاك طبيعي بوده است و دبي خروجي 38 درصد كاهش يافت. بنابراين افزايش نشانه خميري در محدوده مناسب سبب غير واگرا شدن خاك رس و افزايش توان خاصيت خود ترميمي خاك رس مي‌گردد.