ارزيابي تناسب اراضي دشت زنجان براي كشت آبي گندم، يونجه و سيب‌زميني با استفاده از شاخص تناسب تطبيقي

در پژوهش حاضر تلاش شده تا از طريق تلفيق درجات تناسب كيفي اراضي براي كشت آبي محصولات گندم، يونجه و سيب‌زميني در دو منطقه هم‌جوار در دشت زنجان، شاخص تناسب تطبيقي (تناسب كلي) اراضي محاسبه شود. لذا در دو محدوده هم‌جوار واقع در دشت زنجان (شرق و غرب شهرك روي زنجان) به ترتيب با مساحت‌هاي تقريبي 4500 و 5500 هكتار از 56 و 68 نقطه نمونه­برداري با فاصله‌هاي 1000 متر نمونه‌هاي خاك تهيه شد. پس از تعيين درجه تناسب اراضي براي كشت آبي گندم، يونجه و سيب‌زميني بر اساس تجزيه نمونه‌هاي خاك، اطلاعات اقليمي و زمين­نما، نقشه‌هاي پيوسته‌ تناسب كيفي اراضي با استفاده از تخمين‌گر كريجينگ تهيه شد. در نهايت، شاخص تناسب تطبيقي (تناسب كلي) اراضي به‌صورت ميانگيني از درجات تناسب اراضي براي محصولات مختلف محاسبه و سپس درون‌يابي و پهنه‌بندي گرديد. نتايج نشان داد كه ويژگي‌هاي اسيديته خاك براي سيب‌زميني و درصد ذرات درشت خاك براي هر سه كاربري محدوديت‌هايي را ايجاد مي‌كنند. مقايسه نقشه‌هاي تناسب اراضي نشان داد كه در مقايسه با اراضي واقع در غرب شهرك صنعتي، اراضي شرق اين شهرك تناسب بالاتري براي كشت يونجه و گندم دارند؛ حال آن‌كه براي كشت سيب‌زميني، كلاس تناسب بحراني حاصل شد. مقايسه نقشه‌هاي توزيع مكاني شاخص تناسب تطبيقي (تناسب كلي) اراضي بيانگر مقادير قابل توجه تغيرات مكاني اين شاخص در شرق و غرب شهرك صنعتي روي بوده و در مجموع، تناسب كلي اراضي واقع در محدوده شرق بيشتر از اراضي واقع در محدوده غرب است.