تأثير برداشت شن و ماسه بر روي ميزان و دانه‌بندي بار بستر رودخانه (مطالعه موردي: رودخانه زارم رود، استان مازندران)

برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه‌هاي كشور در سال‌هاي اخير افزايش يافته است كه اين عمل موجب تغييراتي در سامانه رودخانه‌ها مي‌شود. برداشت بي‌رويه و بدون در نظر گرفتن ظرفيت توليد رسوب رودخانه، تغييرات مورفولوژي و تغييرات بيلان رسوبي رودخانه را منجر مي‌شود. در اين پژوهش به‌منظور بررسي تأثير برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه زارم رود بر روي ميزان و دانه بندي بار بستر، با جاگذاري نمونه بردارهاي چاله‌اي نمونه‌هاي بار بستر برداشت شد. تحليل دانه‌بندي رسوبات به روش استاندارد ASTM به‌صورت جداگانه براي هر نوبت نمونه‌برداري در نمونه‌بردارها انجام گرديد. همچنين وزن آن‌ها در آزمايشگاه اندازه‌گيري شد. سپس با استفاده از نرم‌افزار GRADISTAT اندازه قطرهاي D10، D50، D90، ميانگين و مقادير معيارهاي جورشدگي، چولگي و كشيدگي بر حسب ميكرون و مقياس Φ بدست آمد. سرانجام در محيط نرم افزار SPSS22 اختلاف معني‌داري آماره‌هاي رسوبي اندازه‌گيري شده مقطع بالادست با مقطع پايين‌دست معدن شن و ماسه بررسي شد. نتايج اين پژوهش نشان داد كه اندازه قطرهاي D10، D50، D90، ميانگين و جورشدگي در مقطع بالادست با مقطع پايين‌دست معدن شن و ماسه اختلاف معني‌داري را نشان مي‌دهد. با اين وجود متغيرهاي چولگي و كشيدگي ذرات رسوبي بار بستر در مقطع بالا دست و پايين‌دست معدن شن و ماسه اختلاف معني‌داري ندارد. همچنين برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه در بازه مورد نظر موجب ايجاد فرسايش بستر، برهم ريختگي لايه‌هاي رسوبي و تغيير در بيلان رسوبي مي‌شود.