پيامد آبياري با پساب شهري پالايش نشده همدان بر فراواني كليفرم‌هاي روده‌اي در خاك و بافت سبزي‌ها

بررسي فراواني و زنده­ماني باكتري­هاي روده­اي در بافت سبزي­ها براي پيشگيري از همه­گيري بيماري­ها بسيار مهم است. هدف اين پژوهش بررسي آلودگي خاك و سبزي‌هاي آبياري شده با پساب‌هاي شهري پالايش نشده، به كليفرم‌هاي روده‌اي در شهر همدان بود. براي اين كار نمونه‌هايي از اندام­هاي هوايي سبزي­ها و خاك پيرامون ريشه آنها ماهانه از خرداد تا شهريور سال 1390 برداشت شد. ميانگين لگاريتم فراواني ايشريشيا كلاي، كليفرم­هاي لاكتوز مثبت و منفي به ترتيب برابر 32/5، 81/5 و 39/5 بود. در ماه‌هاي خرداد و تير از ديدگاه آماري ناهمانندي چشم‌گيري (p lt;0.05) ميان فراواني كليفرم­هاي لاكتوز مثبت و منفي در خاك شاهد (حيدره) با آنها در دو جايگاه ديگر كه با پساب شهري پالايش نشده آبياري شده بودند، ديده نشد، ولي در شهريور ماه فراواني آنها در خاك حيدره به اندازه چشم­گيري (p lt;0.05) كمتر بود. ميانگين لگاريتم فراواني ايشريشيا كلاي، كليفرم­هاي لاكتوز مثبت و منفي در بافت سبزها به ترتيب برابر 30/0، 97/3 و 72/3 بود. فراواني ايشريشيا كلاي در بافت بسياري از سبزي­ها در اندازه شمارش شدني نبود. آبياري با پساب پالايش نشده پيامد بسيار چشم­گيري (p lt;0.001) بر فراواني كليفرم­هاي لاكتوز منفي در بافت سبزي­ها داشت.  لگاريتم فراواني اين باكتري­ها در هر گرم از وزن خشك گياه شويد در جايگاه فرهنگيان بيشترين (58/4) و در جعفري در جايگاه حيدره كمترين (08/1) بود. فراواني كليفرم­هاي لاكتوز مثبت و منفي درون سبزي­ها با فراواني آنها در خاك همبستگي نداشت ولي با هر يك از آنها در آب آبياري همبستگي بسيار چشم­گيري داشت (p lt;0.001).