توزيع عمودي شاخص‌هاي مغناطيسي و غلظت آهن معادل كل و ارتباط آنها با سنگ‌شناسي مواد مادري خاك‌ها

پذيرفتاري مغناطيسي، شاخصي از ويژگي­هاي مغناطيسي يك ماده است كه برخي از ذرات معدني خاك از چنين ويژگي مستثناء نيستند. مطالعه حاضر براي تعيين توزيع عمودي پذيرفتاري مغناطيسي (X)، پذيرفتاري مغناطيسي وابسته به فركانس (Xfd) و ارتباط آن با غلظت آهن معادل كل در 15 پروفيل از خاك­هايي با مواد مادري آذرين، رسوبي و آبرفتي واقع در اراضي بخش مركزي استان زنجان انجام­گرديد. نتايج تاثير واضحي از ميزان ليتولوژي مواد مادري در برآورد پذيرفتاري مغناطيسي خاك دارد. در خاك­هاي تشكيل­شده برروي سنگ­هاي آذرين و خاك­هاي مشتق­شده از سنگ­هاي رسوبي به­ترتيب كمينه و بيشينه پذيرفتاري مغناطيسي بين 200 تا 1400 108m3kg1 و 42 تا 158 108m3kg1 مي­باشد. هرچند فرآيندهاي خاك­سازي روي افزايش پذيرفتاري مغناطيسي تاثير مي­گذارند، اما در سنگ­هاي آذرين با وجود ميزان بالاي كاني­هاي مغناطيسي، تاثير ليتوژنيكي مواد مادري بر فرآيندهاي تشكيل خاك بيشتر است. پذيرفتاري مغناطيسي در خاك­هاي مشتق­شده از سنگ­هاي رسوبي، بيشتر از مواد مادري از همان­نوع است كه علت آن خاك­ساختي­بودن كاني­هاي فرّي مغناطيس در خاك مي­باشد. بين مدل تغييرات پذيرفتاري مغناطيسي در خاك­هاي تشكيل­شده روي سنگ­هاي آذرين با خاك­هاي به­وجود­آمده روي سنگ­هاي رسوبي تفاوت قابل توجهي وجود­دارد. در پروفيل خاك­هاي آبرفتي توزيع عمودي غلظت آهن معادل كل و مقدار پذيرفتاري مغناطيسي (10 118  تا 567 108m3kg1) تابع نوع مواد مادري واحدهاي اراضي مجاور، رديف زماني و فرآيندهاي خاك­سازي است. غلظت آهن معادل كل از روند مشابهي با توزيع پذيرفتاري مغناطيسي تبعيت مي­كند.