تغييرپذيري مكاني عملكرد دانه گندم و ويژگي‌هاي خاك در كشت‌زارهاي ديم منطقه نيمه‌خشك در جنوب استان زنجان

به­منظور پهنه­بندي عملكرد دانه گندم، روش­هاي كريجينگ معمولي، كوكريجينگ و رگرسيونكريجينگ مورد استفاده قرار گرفت. براي اين منظور 298 كشتزار‌ ديم گندم با فواصل 59/0 كيلومتر از هم در شهرستان خدابنده واقع در جنوب استان زنجان در سال 1393 انتخاب شد. عملكرد دانه گندم ديم در كشت‌زارها با استفاده از پلات مربعي مورد اندازه‌گيري قرار گرفت. از هر كشتزار دو نمونه خاك سطحي جمع­آوري شد. ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي خاك شامل شن، سيلت و رس، رطوبت گل اشباع، ماده آلي، واكنش خاك، هدايت الكتريكي، كربنات كلسيم معادل، ازت كل، فسفر قابل دسترس و پتاسيم قابل دسترس خاك در آزمايشگاه اندازه‌گيري شدند. داده هاي خاك براي ارزيابي مدل­هاي زمين آماري و بررسي نقش ويژگي­هاي خاك در تعيين عملكرد دانه گندم در كشتزارها به­كار رفتند. از بين كل داده‌هاي مورد بررسي، 238 داده براي ارائه مدل­هاي زمين‌آماري و 60 داده براي ارزيابي مدل­هاي مذكور مورد استفاده قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه روش كوكريجينگ عملكرد گندم ديم را در نقاط جديد با دقت بيش‌تري )74/0 =R2، 95/118=RMSE) نسبت به دو روش كريجينگ معمولي )74/0 =R2، 87/127=RMSE) و رگرسيون كريجينگ )26/0 =R2، 84/198=RMSE) برآورد مي‌كند. ازت كل خاك به عنوان يك متغير كمكي در روش كوكريجينگ براي تعيين تغييرات مكاني عملكرد دانه گندم بكار رفت. به‌طور كلي اين پژوهش نشان داد با آگاهي از تغييرات مكاني ازت كل خاك مي‌توان تغييرات مكاني عملكرد گندم را كمي نمود و آن را به­صورت نقشه زمين‌آماري براي اهداف مديريتي به كار گرفت.