ارتباط ضريب رواناب لحظه‌اي با تراز سطح ايستابي و مكانيسم كاهش جريان در طول رودخانه (مطالعه موردي: حوضه عجب‌شير)

امروزه كمبود آب و خشكسالي­هاي پي‌درپي در كشور­هاي خاورميانه ازجمله ايران مشكلات زيادي را براي ساكنين اين مناطق به­وجود آورده است. مشكل خشك شدن درياچه نمكي اروميه و تبعات آن از مهم‌ترين مشكلات روز در صنعت منابع آب ايران و خاورميانه است. از عوامل بحران درياچه اروميه، كاهش سهم جريان ورودي از رودخانه‌هاي منتهي به درياچه در اثر برداشت بي­رويه از منابع آب، در طي چند دهه گذشته است. ازآنجايي‌كه سيستم آبخوان– رودخانه دو جزء لاينفك محسوب مي­شود، بنابراين بررسي ارتباط تغييرات ضريب رواناب رودخانه با تراز سطح ايستابي آبخوان براي پيش­بيني رواناب امري ضروري است. در اين مطالعه ارتباط ضريب رواناب لحظه­اي (رويدادها) با تراز سطح ايستابي در دو ايستگاه هيدرومتري واقع بر ابتدا و انتهاي رودخانه­ قلعه چاي مشرف‌به درياچه اروميه بررسي شد. سپس مكانيسم خوردگي جريان (روند كاهش جريان) در طول پروفيل رودخانه به­دليل پايين رفتن تراز سطح ايستابي موردمطالعه قرار گرفت. نتايج اين تحقيق ارتباط مستقيم بين ضريب رواناب و تراز سطح ايستابي را نشان داد. ميزان ضريب همبستگي (R) بين اين دو عامل براي ايستگاه­ ينگجه واقع در ابتداي رودخانه 9/0 و براي ايستگاه شيشوان كه در انتهاي رودخانه واقع‌شده همبستگي 84/0 مشاهده شد. بررسي روند خوردگي جريان در طول رودخانه نشان مي­دهد كه حجم جريان كاسته شده رودخانه­ مذكور صرف اشباع شدن ناحيه انتقال (حدفاصل سطح ايستابي تا كف رودخانه) مي­شود.