تحليل محتواي كتاب‌هاي علوم اجتماعي دوره ابتدايي بر اساس رويكرد زمينه محور

Analyze the contents of social science books in the third and fourth grades of the elementary school according to the components of context-base approach

هدف پژوهش حاضر تحليل محتواي كتاب‌هاي علوم اجتماعي پايه سوم و چهارم دوره ابتدايي بر اساس مؤلفه‌هاي رويكرد زمينه محور است. روش تحقيق در پژوهش حاضر، تحليل محتوا است. جامعة آماري اين پژوهش كتاب‌هاي علوم اجتماعي دوره ابتدايي در سال تحصيلي 94-93 است. حجم نمونه اين پژوهش شامل كتاب‌هاي علوم اجتماعي پايه سوم و چهارم دوره ابتدايي است. ابزار جمع‌آوري داده‌ها در اين تحقيق فرم تحليل محتوا است كه اين فرم با توجه به مؤلفه‌هاي رويكرد زمينه محور تهيه شده است. به‌منظور تعيين روايي ابزار تحقيق از ديدگاه صاحب‌نظران و متخصصان تعليم و تربيت استفاده گرديد. پايايي ابزار تحقيق با استفاده از فرمول هولستي 0/90 محاسبه گرديد. براي تحليل محتواي كتاب‌هاي علوم اجتماعي پايه‌هاي سوم و چهارم ابتدايي از يك فرم كدگذاري شده استفاده گرديد، در مرحله اول واحدهاي فعال و غيرفعال كتاب‌هاي علوم اجتماعي دو پايه مشخص گرديد، در مرحله دوم واحدهاي غيرفعال حذف گرديد و در مرحله بعد واحدهاي فعال بر مبناي مؤلفه‌هاي رويكرد زمينه محور كدگذاري شدند و در مرحله بعد داده‌هاي حاصل از يافته‌هاي تحقيق با استفاده از آمار توصيفي مورد تجزيه‌وتحليل قرار گرفت. نتايج اين تحقيق نشان داد كه در هر دو كتاب به رويكرد زمينه محور به‌طور متوسط توجه شده است. در هر دو كتاب مورد تحليل به مؤلفه‌هاي رويكرد زمينه محور به‌طور نامتعادل توجه شده است. در هر دو كتاب به مؤلفه‌هاي يادگيري معنادار، كسب شايستگي علمي، ايجاد موقعيت‌هاي حل مسئله بيشتر از ساير مؤلفه‌ها توجه شده است و به مؤلفه‌هاي درگير شدن دانش‌آموزان در كارهاي گروهي و فراهم ساختن زمينه پرورش استدلال علمي بسيار كم توجه شده است.

The purpose of the present study was to analyze the contents of social science books in the third and fourth grades of the elementary school according to the components of context-base approach. The research method in this study was content analysis. The populations of study were the social science books in the elementary school in the academic year 93-94. The sample of study was the social science book contents in the third and fourth grades of the elementary school. The instrument of data gathering in this study is the content analysis form. It is made according to the components of context-base approach. Educational experts’ ideas were used to determine the reliability of the instrument. The reliability of the instrument was calculated 90% through the Holsti formula. One coding form was used to analyze contents of social science books in the third and fourth grades of elementary school. At the first stage, active and inactive units of the social science books were determined in the two grades. At the second stage, the inactive units were omitted and at the next stage, the active units were coded according to the components of field-centered approach. At the next stage, the obtained data from the research were analyzed through the descriptive statistics. The results of this study showed that the context-base approach was averagely focused in both books. The components of field-centered approach were focused asymmetrically in both books in a way that in both books more attention is paid to the components of meaningful learning, scientific competence, providing problem solving situations and less attention was paid to the components of involving students in group works and providing scientific reasoning training background.