عنوان مقاله :
مقايسه ديدگاه اسلام و ليبراليسم درباره عدالت (با تأكيد بر انديشه قرارداد اجتماعي و انديشه مهدويت)
پديد آورندگان :
ملكي ، علي دانشگاه تفرش
كليدواژه :
عدالت , اسلام , ليبراليسم , مهدويت , قرارداد اجتماعي
چكيده فارسي :
عدالت يكي از دغدغههاي مهم همه باورها، اديان و مذاهب است كه از جنبههاي مختلف نظري، فلسفي و جامعهشناختي قابل بررسي است. در اين نوشتار به مقايسه ديدگاه دو مكتب اسلام و ليبراليسم درباره مبناي عدالت ميپردازيم و در اين راستا دو انديشه قرارداد اجتماعي و مهدويت را كه هر دو تأملي نظري و ادعاي جهانشمولي در اين مورد دارند، بررسي ميكنيم. سوال اصلي آن است كه مبناي عدالت در اسلام و ليبراليسم چه تفاوتي دارد و بر اساس آن، چه انديشهاي درباره عدالت شكل گرفته است؟ نگارنده با روش تحليلي و مقايسهاي اين فرض را مطرح ميكند كه، عدالت در ليبراليسم به دليل ابتناء بر نظريه قرارداد اجتماعي، امري نسبي و مبتني بر آراء شهروندان است و در نتيجه مبناي ذاتي و نفسالامري براي عدالت وجود ندارد. رضايت اكثريت در هر امري، عادلانه تلقي ميشود و الگوي عملي آن، نظام سياسي آمريكاست. اما در اسلام و انديشه مهدويت، بر اساس بينش توحيدي، مبناي عدالت، بر اموري ذاتي و نفسالامري بنا شده، آفرينش و نظام هستي بر اساس عدالت شكل گرفته است و انسان با فطرت خود آن را شهود ميكند. عدالت مهدوي بر اساس انديشه مهدويت، با ظهور حضرت مهدي4 در همه زمينهها اجرا ميشود و چون امري فطري است با رضايت عمومي همراه است. اين مسئله ميتواند مهمترين مشكل جوامع امروزي را كه نارضايتي از عدالت است حل كند