پديداري شعور و معرفت عامه، به مثابه مقدمه استقرار حكمراني عدل معصوم(ع)

واضح است كه ظهور امام عصر(عج)، صرفاً ظهور يك رهبر نيست؛ بلكه ظهور كمال ارزش‌هاي اخلاقي در ميان جامعه منتظران است. به عبارت بهتر، ظهور موعود داراي ابعادي است كه از آن جمله مي‌توان به بارز شدن شعور يا به تعبيري، ظهورِ شعور، در ميان جامعه منتظران اشاره كرد. اين مهم، لازمۀ ظهور و استقرار حكمراني حق‌مدار و عدل‌محور امام زمان(عج) به حساب مي‌آيد؛ چرا كه ظهور، به معناي آشكار شدن و نمايان شدن است و ظهورِ شعور، يعني بارز شدن شعور، فهم و درك عميق پيروان از منطق رفتاري و سيرۀ عملي امام معصوم(ع). در همين امتداد است كه تأكيد مي‌شود: حكمت خداوند متعال و اتمام حجت او بر ابناء بشر، در برخورداري از نعمت حاكميت معصوم(ع)، منوط به «قيام جامعه منتظر براي ارتقاء ميانگين سطح شعور و آگاهي اجتماعي‌» است‌؛ تا از اين طريق، با شكل‌گيري‌جامعه صالحان‌، شرايطي فراهم آيد كه مردم‌سالاري در آن جامعه‌، منتج به واگذاري حكومت به ولايت حق‌مدار معصوم(ع) گردد. اين مطالعه، با تأمل بر سؤالاتي درباره عوامل موثر بر استقرار حكومت عدل ‌معصوم(ع) «و شرايط ضروري براي حفظ و پايداري آن‌» انجام شده است و در اين بين، به ثبات سنت معصوم(ع) و عدم وجود تفاوت ميان سيره معصومين(ع)، تأكيد مي‌شود كه اگر در گذشته شرايطي فراهم شده است كه موجب اهتمام‌ پيامبر اكرم؟ص؟ به استقرار حكومت عدل گرديده‌، تكرار اين شرايط، سبب بروز رفتار مشابهي در ميان ساير معصومين(ع) خواهد شد. وجود دلالت‌هاي صريح در كلام و سيره معصومين(ع) نشان از ضرورت وجود ياراني ذي‌شعور و صالح و جامعه‌اي همراه، به منظور تشكيل حكومت عدل دارد؛ وجود ياراني آگاه و مخلص كه شايستگي ملازمت و همراهي با معصوم را داشته باشند. بنابراين، سكوت امام علي(ع) و سپس قيام ايشان براي اجراي عدالت‌، صلح امام حسن(ع) و قيام امام حسين(ع) و سنت ساير ائمه اطهار(ع)، همگي بر يك‌ منطق واحد استوار است؛ مبني بر اين‌كه‌، شعور پيروان، شرط ضروري براي استقرار و پايداري حكومت عدل معصوم(ع) است. در اين ميان، نقش محوري علماء رباني به منزله پيروان خاص معصوم(ع)، در ارتقاء سطح بلوغ اجتماعي و شعور و آگاهي‌ آحاد جامعه، قابل توجه است.