بررسي پيكره بنياد گفتمان نماي «خُب» در زبان فارسي

A Corpus-based Survey of the Discourse Marker "xob" in Persian

گفتمان نماها عناصري زباني هستند كه روابط بين واحدهاي كلام را برقرار مي كنند. به عبارتي، اين عناصر زباني در گفتمان پيوستگي به وجود مي آورند و اجازۀ انحراف از مسير را به گفتمان نمي دهند. گفتمان نماها نقش هاي متفاوتي در زبان ايفا مي‌كنند و از همين رو تا به حال طبق الگوهاي مختلف و در رويكردها و حوزه هاي متفاوتي مطالعه شده اند. در اين پژوهش، براساس الگوي برينتون (1996) كه الگويي دو لايه‌اي است، نقشهاي متفاوت گفتمان نماي «خُب»، كه بر اساس اين پژوهش بيشترين كاربرد را در زبان فارسي دارد، از منظر نقش گرايي و كاربردشناسي زبان بررسي و تحليل شده است. اين پژوهش از نوع پيكره بنياد است و داده‌هاي آن از فيلم هاي تلويزيوني «پنج تا پنج»، «يه بليط شانس» و «عمو جان هيتلر» (بر روي لوح فشرده) گردآوري شده است. بر اساس داده هاي اين پژوهش، بيشتر نقش هاي گفتمان نماي «خب» در فرانقش بينافردي يافت مي شوند و بيشترين نقشي كه اين گفتمان نما ايفا ميكند، نقش واكنش است.

Discourse markers are linguistic elements which make relations between discourse units. In other words, these linguistic elements make the discourse cohesive and do not let discourse deviate. Discourse markers perform different functions in language system. So far, discourse markers have been studied in different frameworks, according to different approaches, and in different spheres. In this research, diverse functions of the discourse marker "Xob" which is the most frequent discourse marker based on this research are analyzed in the two-fold framework of Brinton (1996), in functionalism approach, and in pragmatics sphere. As this research is a corpus based study, a colloquial corpus has been selected, consisting of three telefilms: "panj tā panj", "ye bilit Šāns", and "amu jān Hitler" (on CDs). In regards to the data of this research, the discourse marker "Xob" functions mostly in the interpersonal meta-function and the most frequent function of this discourse marker is expressing reaction.