تحليل فلسفي مبدئيت توحيد براي فضايل اخلاقي و ارائه تعريف و الگويي جديد از فضايل اخلاقي

پرسش اصلي در اين مقاله آن است كه مبدأ اصلي فضايل اخلاقي چيست؟ در پاسخ به اين پرسش، در اين پژوهش با روش توصيفي‎ ـ ‎تحليلي و با تكيه بر مباني فلسفي و ضمن تبيين معناي توحيد، مبدئيت آ‌ن‌ براي فضايل اخلاقي اثبات شده و اين نتيجه به دست آمده كه اساس ارزش‌ها و فضايل به رابطه انسان با خدا بازمي‌گردد؛ بدين‌ترتيب آنچه موجب ارزش اخلاقي براي همه صفات اكتسابي و رفتارهاي اختياري انسان در عرصه‌هاي گوناگون بينشي، گرايشي و رفتاري مي‌شود، توحيد است و ما از اين امر، به منشأ بودن توحيد براي فضايل اخلاقي تعبير مي‌كنيم. توحيد كامل مستلزم آن است كه در مرحله اعتقاد، انسان هيچ‌كس را شريك خداوند قرار ندهد؛ در سطح گرايش، به هيچ‌كس و هيچ‌چيز جز او گرايش استقلالي نداشته باشد و در عمل نيز، فقط مستقلاً از دستورهاي خداوند پيروي كند. در واقع توحيد در سطح بينش منشأ ايمان، در سطح گرايش منشأ تقوا و در سطح رفتار منشأ عبوديت است و اين سه فضيلت مطلق هستند و شرط فضيلت‌ بودن ديگر فضايل اين است كه مصداقي از اين سه فضيلت باشند.