بيگانگي اجتماعي و گرايش به رفتارهاي پرخطر (مطالعه موردي: شهر مشهد)

Social Alienation and Tendency Toward Risky Behavior: A Case Study of the City of Mashhad

با توجه به افزايش بروز رفتارهاي پرخطر در بين جوانان، در اين پژوهش ضمن بررسي ميزان بروز رفتارهاي پرخطر و ميزان بيگانگي اجتماعي در بين جوانان شهر مشهد، تأثير بيگانگي اجتماعي به‌عنوان يكي از عوامل مؤثر در بروز رفتارهاي پرخطر مورد سنجش قرار گرفته است. در پژوهش حاضر ازنظريه عمومي فشار اگينو، همنشيني افتراقي ساترلند، بازدارندگي اجتماعي هيرشي و گادفردسون و نظريه بيگانگي اجتماعي سيمن به‌عنوان چارچوب نظري بهره گرفته شد. اين پژوهش در قالب يك پيمايش و به‌صورت مقطعي انجام شد. داده‌هاي تحقيق از 384 نفر از جوانان شهر مشهد جمع‌آوري شد. روش نمونه‌گيري، خوشه‌اي چندمرحله‌اي و ابزار سنجش رفتارهاي پرخطر، پرسشنامه خطرپذيري جوانان ايراني بوده است؛ در اين راستا، پايايي و اعتبار مقياس از طريق آلفاي كرونباخ و روايي محتوا تأييدشده است. آلفاي كرونباخ، در همه سازه‌ها بيشتر از 7/0 بوده و داده‌ها به كمك نرم‌افزارهاي آماري SPSS و Amos تحليل‌شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه رفتارهاي پرخطر در بين پسران بيش از دختران بوده اما تفاوت معناداري بين بيگانگي اجتماعي پسران و دختران در شهر مشهد وجود نداشته است. همچنين رابطه سن با رفتارهاي پرخطر و بيگانگي اجتماعي معنادار نبود. ميانگين رفتارهاي پرخطر جوانان مجرد در ابعاد گرايش به الكل، گرايش به خشونت، گرايش به رفتارهاي جنسي و گرايش به رانندگي پرخطر بيشتر از متأهلين و ميانگين ميزان بيگانگي اجتماعي در ابعاد احساس انزواي اجتماعي و احساس تنفر از خود نيز بيشتر از متأهلين بوده است. نتايج نشان داد كه بين بيگانگي اجتماعي و ابعاد آن با رفتارهاي پرخطر و ابعاد آن رابطه مستقيم و معناداري وجود دارد، به‌عبارت‌ديگر با افزايش ميزان بيگانگي اجتماعي، ارتكاب رفتارهاي پرخطر نيز افزايش مي‌يابد.

Regarding the increase in the incidence of risky behavior among young people, the present study has investigated the impact of social alienation as a risk factor in the tendency toward risky behavior in the City of Mashhad. In this research, Agnew’s General Strain Theory, Sutherland’s theory of Differential Association, Hirschi and Gottfredson’s Social Control Theory, and Seeman’s Social Alienation Theory were used as the theoretical framework. This study was conducted as a cross-sectional survey. A total sample size of 384 individuals from Mashhad were interviewed in the present analysis. Respondents were selected using the cluster random sampling method. The instrument used was a questionnaire. In this regard, reliability and validity of the scale were assessed through Cronbach’s alpha and content validity. The findings showed that risky behavior among boys was higher than girls, but there was no significant difference between social alienation of boys and girls. There was no significant relationship between age and risky behavior and social alienation. The mean of risky behavior among single participants in terms of tendency to alcohol, tendency towards violence, tendency to sexual behavior and risk-driving tendency was higher than that of married participants, and the average amount of social alienation in dimensions of social isolation and self-denial of single participants was higher than that of the married participants. The results showed that social alienation and its dimensions have a direct and significant effect on risky behavior and its dimensions.