فرايند چيرگي شيطان بر انسان با رويكرد تربيتي در قرآن و حديث

در روند تكامل و تربيت انسان، تهديد هايي چالش برانگيز وجود دارد، كه خاستگاه آنها شيطان است. او، دشمن قسم خورده و پيوسته در كمينِ انسان است، تا او را از هدف باز دارد. رهايي از شيطان، دشوار و پس از چيرگي، بسيار دشوارتر است. نجات از دست شيطان، مستلزم مبارزه با فرايند چيرگي و خنثي سازي آن است، كه بايستي آن را شناخت. مسئله ي مهم، تبيين چگونگي تسلط شيطان است. پژوهش پيش رو، با روش توصيفي تحليلي، به بررسي فرايند مزبور از منظر قرآن و حديث مي پردازد. انتباه جدّي افراد به وجود شيطان، ارتقاء باور به آن، شناخت شگرد هاي دام گذاري و شناخت فرايند دفع و رفع چيرگي، آشنايي با راهكارهاي پيروزي بر او، از اهداف مهم پژوهش حاضر است. پس از طرح مسئله، چگونگي چيرگي شيطان از راه نفوذ در عواطف و احساسات بررسي مي شود، سپس نحوه چيرگي وي، از طريق نفوذ در ادراك بيان مي گردد. شيطان در آغاز، هيچ تسلطي بر انسان ندارد. تنها ابزارش وسوسه است. فرايندچيرگي اش، تدريجي و با ترفندِ وعده دادن، ترساندن، نااميد ساختن، غمگين كردن، دلسوز نمايي، آراستن گناهان و... است. او تلاش مي كند، با به كارگيري ابزار ادراكي، به تدبير  باطن فرد بپردازد. اگر، عقل انسان در اختيارش باشد و بر اساس دستورهاي آن عمل كند، به دام نمي افتد؛ از اين‌رو، شيطان مي كوشد، عقل را در اختيار بگيرد و آن را تضعيف كند. او، پيوسته، آدمي را به انجام هرچه بيشتر گناه تشويق مي‌كند. انجام گناه و تكرار آن، به مرور، قوه ي عاقله را به اسارت هواي نفس درمي آورد. افزايش گناهان، باعث افزوني چيرگي اوست، به گونه اي كه، تمام وجود انسان، ابزار شيطان مي شود