چرايي ظهور ديپلماسي نوين در بستر متحول نظام جهاني

The Reasons of the Emergence of New Diplomacy in the Evolving World System

طي دهه هاي اخير به تبع وقوع گذار از نظم وستفاليايي به نظم پساوستفاليايي در نظام جهاني، بسياري از قواعد، اصول و رويه هاي حاكم بر تعاملات كنشگران دستخوش دگرگوني هاي شگرفي شده و ديپلماسي نيز به عنوان يكي از مهم ترين نهادهاي روابط بين الملل از تاثير اين دگرگوني ها مصون نمانده است. به طوري كه در واكنش به تحولات محيط جهاني شده، ديپلماسي نوينبا اَشكال مختلفي همچون ديپلماسي رسانه اي، ديپلماسي مجازي، ديپلماسي مسير دو و ديپلماسي عمومي ظهور يافته است. در اين ميان، فهم دلايل ظهور ديپلماسي نوين اهميت بسياري دارد و بي ترديد مي تواند در تعيين مسير حركت سياست خارجي دولت ها به اقتضاي تحولات صورت گرفته تاثيرگذار باشد. مقاله حاضر با همين دغدغه به مطالعه چرايي ظهور ديپلماسي نوين در بستر متحول نظام جهاني پرداخته است (سوال اصلي). نگارنده در مقام علت كاوي، سه عاملِ كاهش نقش بلامنازع و تضعيف حاكميت دولت هاي ملي متعاقب رشد فزاينده كنشگران غيردولتي، وقوع پيشرفت هاي شگرف در حوزه فناوري هاي ارتباطات و اطلاعات و نيز افزايش چشمگير وزن و جايگاه افكار عمومي را شناسايي كرده و به بررسي نحوه اثرگذاري هر يك بر فرايند اجراي ديپلماسي پرداخته است (فرضيه). نتايج اين بررسي مي تواند رهنمودهايي را براي جهت دهي سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در اختيار تصميم سازان قرار دهد كه مهم ترين آن بسنده نكردن به ديپلماسي رسمي دولت محور و فعاليت موازي در چهار گونه ديپلماسي رسانه اي، عمومي، مجازي و مسير دو است.

In recent decades many of rules, principles and procedures which dominates the interactions of international actors have changed dramatically due to a transition from Westphalian order to post Westphalian order in world system. In response to the changes of global arena, new diplomacy has emerged with different forms like media diplomacy, public diplomacy, track two diplomacy and virtual diplomacy. Understanding the reasons of the emergence of new diplomacy is very important and can be influential in determining foreign policy’s course of action. This article tries to investigate the reasons of the emergence of new diplomacy in the changing world system and proposes three factors as a hypothesis: declining of the role of sovereign states as a consequence of the growth of non-governmental actors, remarkable advancements in information and communication technologies and the enhancement of public opinion status. The results of this article can offer guidelines for directing Iran’ foreign policy.