رمان كُردي و واسازي تاريخ‌نگاري مسلط

The role of Kurdish novel in deconstructing dominant historiography

گولي‌ شوران مهمترين اثر عطا نهايي، رمان‌نويس برجستۀ كُرد، است كه روايتي متفاوت از ورود مدرنيته به جامعه و زندگي روزمرۀ فرودستان كردستان ارايه مي‌دهد. متفاوت‌ بودن اين روايت ناشي از ضديت آن با دو كلان‌ روايت‌ مسلط تاريخ‌نگاري، يعني شرق‌شناسي و ناسيوناليسم ايراني، است كه همواره با اتخاذ نوعي سياست نوشتاري خاص به نوعي نگارش تاريخ همت گماشته‌اند كه حاصل آن حذف صداي ديگري و باز توليد موقعيت‌هاي فرودستي ديگري است. مدعاي اصلي آن است كه رمان كٌردي به‌ مثابه متني واسازانه، با بنيان‌ نهادن روايتي وارونه، در مسير بازخواست تاريخي قدم برداشته است و سياست نوشتاري متفاوتي اتخاذ كرده است. پرسش اين است كه اين سياست نوشتاري چيست و رمان كٌردي چگونه به‌ مدد آن، روايتي تاريخي از موقعيت فرودستي ارايه مي‌دهد و چگونه از رهگذر منازعه‌ با روايت‌هاي مسلط، امكان برآمدن نوعي ضدروايت را فراهم مي‌سازد. در چارچوب سنت مطالعات فرودستان، به‌ مثابه امكاني تحليلي، به تحليل روايت رمان كٌرديِ گولي شوران پرداخته شده است. نتايج تحليل نشان مي‌دهد كه اين رمان‌ با بازداستاني‌كردن رخداد‌هاي تروماتيك، تاريخي‌كردن موقعيتِ فرودستي، واسازي تقابل‌ها و سلسله‌‌ مراتب سلطه، و سياسي‌كردن فولكلور، هم وجهي از بيان‌هاي فرودستيِ مسكوت‌ گذاشته‌ شده‌ي تاريخي را به‌ صدا در مي‌آورد و هم به‌ بازسازي تاريخي اين روايت مي‌پردازد. سرآخر اين‌ كه گولي شوران كنش باز پس‌گيري قلمرو فرودستي را، كه در بستر عيني تاريخ سركوب و در روايت‌هاي تاريخ‌نگاري مسلط طرد شده است، در قالب تفسيري از مليت‌ خواهي فرودستانه به انجام مي‌رساند.

Golly Shoran, written by Atta Nahai, is a well-known Kurdish novel which presents a different narrative of the life and history of the Kurds in the era of the Second World War. By different narrative, we mean that this novel challenge two dominant historical narratives about the subaltern Kurds: orientalism and Iranian Nationalism. These two metanarratives often use a kind of writing and discourse which ignores the voice and experience of this subaltern people and reproduces their subaltern position. This research claims that some Kurdish novel (hear Golly Shoran) provide a counter narrative and deconstruct dominant historical representations of Kurds. The main question is that how do these novel challenge these grand narrative and by means of which devices and mechanisms? We have explored this issue through using postcolonial theories and deconstruction methodological tools. The findings show that Golly Shoran has provided a different story about the historical subaltern conditions of the Kurds and deconstructed the binary oppositions through which the dominant historiography has pictured Kurdish culture and history. So this novel provides a different picture of the Kurds and their historical lived experiences, something which is almost perfectly ignored in orientalism and Iranian nationalism. In this way, it deconstruct these two metanarratives.