تدوين اصول و مباني طراحي ريزفضاهاي دانشگاه با تأكيد بر عوامل فرهنگي و اجتماعي

فضا و محيط مصنوع نقش مهمي در شكل‌گيري هويت، ساختار فكري و فرهنگي و سبك زندگي افراد داشته و مي‌تواند در ايجاد، تشديد و يا كاهش معضلات رواني و اجتماعي آن‌ها تأثير‌گذار باشد. مقاله حاضر با هدف دستيابي به راهكارهايي جهت تسهيل روند هويت‌بخشي و كاهش تنش‌هاي فكري، اجتماعي و فرهنگي دانشجويان در فضا يا فضاهاي آموزشي دانشگاه تهيه و توليد شده است. ساختار اصلي مقاله برآمده از يك تحقيق ميداني است. پژوهش در ميان پنج دانشگاه منتخب دولتي در شهر تهران  به روش تحقيق آميخته انجام شده و داده‌ها به‌صورت تركيبي از دو روش مصاحبه و پرسشنامه گردآوري شده است. يافته‌هاي مصاحبه از اساتيد دانشگاه‌ها و مسئولين و كارشناسان فرهنگي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري با روش دلفي گلوله برفي و يافته‌هاي حاصل از پرسشنامه و مصاحبه در نيازسنجي از دانشجويان از روش نمونه‌گيري خوشه‌اي به‌دست آمده و تحليل يافته‌هاي اين بخش با استفاده از نرم افزار SPSS صورت گرفته است. براي تحليل وضعيت كنوني اجتماعي‌ـ‌فضايي دانشگاه‌هاي مورد مطالعه نيز، با فعالان فرهنگي دانشجويي مصاحبه انجام شده است. نتايج نشان داد كه از نظر خبرگان دانشگاهي، دو معيار «ايجاد حس تعلق» و «اجتماع‌پذيري» نسبت به عوامل ديگر اهميت بيشتري دارد. دانشجويان نيز بر اين باورند كه فضاهاي فرهنگي و اجتماعي و نيز كالبدي موجود در دانشگاه‌ها جواب‌گوي نيازهاي آن‌ها نبوده و به مشكلاتي از قبيل نداشتن فضاي كافي، امكانات و تجهيزات مناسب، عدم انعطاف‌پذيري، عدم وجود نور كافي در اين فضاها اشاره داشته‌اند. در پايان نيز پيشنهاداتي برآمده از يافته‌هاي پژوهش، به‌صورت دسته‌بندي شده ارائه شده است.