خوانش جامعه‌شناختي مضامين كاشي‌هاي تكية معاون‌الملك

Reading of sociological themes for Tiles of Takieh Mo’aven ol-Molk

اثر هنري اغلب محصول شرايط سياسي، اجتماعي، اقتصادي، ديني و فرهنگي جامعة عصر خويش است، بر اين اساس ارتباط اثر هنري با جامعه و بستر شكل‌گيري خويش از مباحث مطالعة آثار هنري به‌ويژه در روش‌ها و رويكردهاي جامعه‌شناختي چون رويكرد بازتاب ‌است. بنابر اين رويكرد، اثر هنري همواره چيزي دربارة جامعه مي‌گويد. مطالعة آثار هنري دورة قاجار نيز بنا به تحولات گسترده در حوزه‌هاي مختلف و ارتباط مؤثر با آفرينش‌هاي هنري آن واجد اين ويژگي است. از آثار شاخص اواخر قاجار، تكية معاون‌الملك است كه تنوع كاشي‌ها و نقاشي‌هاي آن شايان توجه است. هدف اين پژوهش تأكيد بر ارتباط زمينه و بستر اجتماعي با شكل‌گيري اثر هنري با تكيه بر مضامين كاشي‌هاي تكية معاون‌الملك است و به اين پرسش‌ها پاسخ مي‌دهد كه چه عواملي در شكل‌گيري اين مضامين نقش داشته‌اند‌؟ و چگونه در كاشي‌نگاره‌ها بازنمود يافته‌اند؟ اين پژوهش از نوع بنيادي_ توسعه‌اي و روش توصيفي- تحليلي است و با تكيه بر رويكرد بازتاب انجام گرفته ‌است. در بيان نتايج آن مي‌توان گفت اغلب مضامين تصويرشده بر كاشي‌هاي تكية معاون‌الملك، در پي تحولات دورة قاجار و فرآيند مدرن شدن، ارتباط گسترده با اروپا، ورود فناوري هاي جديد و شرايط سياسي، اجتماعي و فرهنگي جامعه شكل گرفته‌اند و از اين‌رو، بازتابي از شرايط جامعة عصر خويش هستند.

Art work is often the product of political, social, economic, religious and cultural conditions of its own, accordingly, the relationship of art work with the community and the context of it formation, is the studying topics such art works, especially in sociological methods and approaches like reflective approach. According to this approach, a work of art always says something about society. The study of works of art in Qajar era has also this feature for wide developments in various fields of society and effective communication with artistic creations. Among the significant works of the Qajar period is Takieh Mo’aven ol-Molk which is noteworthy for its diversity tiles and paintings. This study aims to emphasizing the relationship of social context with the formation of artwork based on themes of tiles of Takieh Mo’aven ol-Molk and answers the questions: what factors have played a role in the formation of these themes? an‎d how they have represented? This study is conducted with the kind of funimental-developemental and by descriptive-analytical method, as well as reflective approach. It can be said that often results in expression of the image content on Takieh Mo’aven ol-Molk tiles, Qajar developments and modernization process, extensive ties to Europe, the arrival of new technologies and the political, social and cultural society are, therefore, a reflection of contemporary society.