تعيين برخي ويژگي هاي زيستي و رفتاري زنجرك Hishimonus phycitis، ناقل بيماري جاروك ليموترش با هدف مديريت بيماري

Study of partial biological and behavioral traits of Hishimonus phycitis, vector of lime witches’ broom, for management of the disease

تعيين ناقل و ويژگي هاي انتقال يكي از فاكتورهاي كليدي در مطالعه اپيدميولوژي و كنترل بيماري هاي فيتوپلاسمايي از جمله بيماري فيتوپلاسمايي جاروك ليموترش مي باشد. تحقيق حاضر با هدف شناسايي ناقل/ناقلين بيماري جاروك ليموترش و بررسي برخي ويژگي هاي ناقل اين بيماري طي سال هاي 90-1385 در استان هاي هرمزگان و فارس انجام شد. بررسي هاي به عمل آمده در مورد حشرات مكنده جمع آوري شده در باغ هاي آلوده هشتبندي، ميناب و رودان (استان هرمزگان) با استفاده از آزمون پي سي آر و RFLP نشان داد كه فيتوپلاسماي مزبور تنها در بدن زنجرك Hishimonus phycitis و پسيل آسيايي مركبات (Diaphorina citri) وجود دارد ولي تنها زنجركH. Phycitis كه پيشتر به عنوان ناقل معرفي شده قادر به انتقال فيتوپلاسما مي باشد. زنجرك H. Phycitis در شرايط طبيعي فقط از روي ليموترش و بكرايي جمع آوري شد در صورتي كه در شرايط گلخانه، اين زنجرك زير سرپوش پلاستيكي روي كنار و گونه هاي مختلف مركبات تكثيرشد. زنجرك ناقل روي گياهان علفي شامل بادنجان، هندوانه، هويج ويونجه كه در هند به عنوان ميزبان اين زنجرك گزارش شده اند، تكثير نشد. جمعيت زنجرك ناقل در ماه هاي بسيار گرم (خرداد تا آبان) روي درختان ليموترش بسيار پايين بود ولي با خنك شدن هوا، جمعيت آن به تدريج افزايش يافت به طوري كه در اواخر زمستان و بهار به بيشترين تعداد رسيد. جمعيت حشره ناقل روي درختان آلوده ليموترش با اختلاف بسيار معني داري بيشتر از جمعيت آن روي درختان سالم بود كه مي تواند نشان دهنده اثرگذاري جاروك ها در جلب و تكثير حشره ناقل و امكان كنترل حشره ناقل و متعاقب آن بيماري جاروك از طريق حذف جاروك ها باشد.

Witches’ broom disease of lime (WBDL) is a serious threat to lime industry in Iranian southern provinces. Vector identification and transmission characteristics are main factors in epidemiology and management of phytoplasma diseases including WBDL. Investigation of the collected sucking insect fauna on witches’ broom infected lime trees in Hashtbandee, Minab and Roodan (Hormozgan province) using PCR and RFLP assays showed that Hishimonus phycitis leafhopper and Diaphorina citri were positive for 'Ca. Phytoplasma aurantifolia' presence. However, only H. phycitis, previously identified as vector of WBDL, successfully transmitted the phytoplasma to Bakraee (Citrus reticulate hybrid) seedlings and bearing lime trees. Host range studies showed that H. phycitis can reproduce only on citrus and ziziphus species and was unable to reproduce on eggplant, watermelon, alfalfa and carrot, reported hosts of H. phycitis in india. Results of population fluctuation revealed a main peak for the H. phycitis from February to March. However, the lowest population density was observed in warm months (May to October). The population density of vector on healthy and witches’ broom affected trees was compared and the results revealed that the population density of vector was significantly higher on witches’ broom affected trees than healthy ones. It can demonstrate that in affected lime trees, witches’ broom branches can prepare appropriate niche for H. phycitis reproduction. On the basis of the above data, it is possible to predict that cutting of witches’ broom can be an effective approach for reduction of vector population and WBDL management.