روابط نظامي ايران و روسيه (از قاجار تا پهلوي)

به لحاظ تاريخي، آغاز روابط نظامي ايران و روسيه به تأسيس بريگارد قزاق در سال 1258ق./ 1879م. در دوران ناصرالدين شاه قاجار بازمي‌گردد. بريگارد قزاق در پي درخواست ناصرالدين شاه از دولت روسيه تزاري در جريان دومين سفر او به اروپا زير نظر افسران روسي تأسيس يافت و به مرور گسترش پيدا كرد و به ديويزيون (لشكر) تبديل شد. روابط نظامي ايران و روسيه از زمان تأسيس بريگارد قزاق تاكنون، در اين دوره‌ها قابل بررسي و مطالعه است: 1- دوران تاريخي: از تأسيس بريگارد قزاق در سال 1258ق. تا كودتاي ديويزيون قزاق در سال 1299ش. 2- دوران سوءظن: از كودتاي رضا خان در 1299ش. تا اشغال ايران توسط ارتش سرخ در سال 1320ش. 3- دوران تقابل و همكاري: از دوران اشغال ايران در شهريور 1320ش. تا سال‌هاي تنش‌زدايي 1350ش. 4- دوران ژاندارمي منطقه: از بهمن 1350 تا بهمن 1357ش. و آغاز خريدهاي نظامي ايران از شوروي.