بررسي جنگ غجدوان و علل شكست سپاه صفوي

Study of the war of Ghojdovan and the causes of the Safavids troops defeat

جنگ غجدوان در ما وراء النهر، در سوم رمضان سال 918 ق (1512 ه)، يكي از رويدادهاي مهم نظامي در دوره شاه اسماعيل يكم (930-907 تي/ 15011523) به شمار مي رود. بررسي اين رويداد، از آن روي حائز اهميت است كه سپاه قزلباش - كه در مرحلة استقرار امپراتوري صفوي بسيار قدرتمند و شكست ناپذير ظاهر شده بود - شكست فاحشي خورده بود و در نتيجه فرمانده آن ميرنجم ثاني، وكيل شاه اسماعيل و بسياري از اميران برجسته و سربازان قزلباش كشته شدند. اما چنين رويداد بزرگي چنان كه بايد از جنبه هاي مختلف علت يابي نشده است تا علل شكست و پيامدهاي آن آشكار گردد. بنا بر آنچه گفته شد، اين پرسش در اينجا مطرح است كه چه عواملي سبب جنگ نغجدوان شدند و مهمتر اينكه علل شكست سپاه قدرتمند صفوي در اين جنگ چه بود و چه پيامدهايي داشته است؟ براي بررسي پرسش هايي از اين دست، اين مقاله مي كوشد - خصمن نگاهي به اوضاع بحراني منطقه ماوراء النهر از سال 996 قي (1510 م - نقش و عملكرد ميرنجم را به عنوان فرمانده سپاه و نيز تاكتيك ها و استراتژي وي را در مراحل گوناگون عمليات نظامي مورد بررسي و تجزيه تحليل قرار دهد. اين بررسي ها نشان مي دهند كه در مجموع راهبرد نظامي نادرست ميرنجم و عدم توجه وي به مشاورت مشاوران آگاه از يكسو و از سوي ديگر، اتحاد اميران از يك و بهره گيري آنان از اختلافات ميان اميران قزلباش، از جمله مهم ترين علل شكست سپاه صفوي به شمار مي رفتند

The war of Ghojdovan in Transoxiana in 918 (1512), was one of the most important military events in the reign of the Shah ismai'l I (9071523-1501 / 930 ). This event is very important for study, because the Qezelbash troops that have been usually appearing very powerful have been defeated severely by the Uzbeks, and inconsequence, its commander Mirnajm II and many high rankings Qezelbash Emirs were killed. Nevertheless, the causes of this defeat haven't been investigated perfectly. Therefore, the main question is posed that what were the elements of the beginning of the war and specially, what was the causes of the Safavids troops defeat? The investigation of this question reveal that the role of the Mirnajm II as commander of troops and his wrong behavior with the Emirs, and also his wrong strategy were the main elements of the Safavids troop defeat, in face of the Uzbeks, in the war of Ghojdovan