سكونتگاه‌هاي جديد و بازتوليد نابرابري اجتماعي (تجربة زيستة ساكنان مسكن مهر صدراي شيراز)

Mehr Housing Project and Reproduction of Social Inequality (Living Experiences in Sadra)

طرح مسكن مهر در ايران بزرگ‌ترين اقدام مداخله‌اي دولت در حوزة مسكن پس از انقلاب اسلامي شناخته مي‌شود كه با هدف كمك به تأمين مسكن اقشار كم‌درآمد اجرا شده است. از آنجا كه مطالعة ارتباط ميان نتايج سياست‌گذاري‌هاي ساخت و توليد مسكن انبوه و مناسبات اجتماعي حاصل از آن در ايران چندان مدنظر قرار نگرفته است، پژوهش حاضر مطالعه‌اي جديد محسوب مي‌شود. هدف اين مقاله، پاسخ‌هاي احتمالي به اين پرسش است كه زيستن در مسكن مهر چه تجربه‌ها و پيامدهاي اجتماعي دارد. اين پژوهش اكتشافي با رويكردي كيفي و با استفاده از روش تحليل مضمون، به تجزيه و تحليل داده‌ها پرداخته است. داده‌ها به‌كمك مصاحبه‌هاي عميق نيمه‌ساختاريافته با ساكنان مسكن مهرشهر جديد صدرا جمع‌آوري شده‌اند. يافته‌هاي پژوهش شامل پنج مضمون اصلي فضاي اردوگاهي، احساس طردشدگي، بي‌اعتمادي نهادي، تقابل فرهنگي و برچسب «مسكن مهري» هستند. نتايج نشان مي‌دهد دولت در پروژة مسكن مهر به‌واسطة نوع فضايي كه توليد كرده، شرايط بازتعريف ساكنان مسكن مهر را به‌وجود آورده است. بازتعريف صورت‌گرفته موجب برساخت برچسب مسكن مهري شده است كه با عناصري از احساس طرد، تحقير و تبعيض، زمينة تشديد و بازتوليد نابرابري اجتماعي را فراهم كرده است. بيم آن مي‌رود كه اين بازتعريف طي فرايند نهادينه‌شدن، شكاف اجتماعي-فضايي ميان ساكنان شهرهاي جديد را بيشتر كند.

Mehr Housing Project is known as the most extensive intervention of government in housing development after the Islamic revolution in Iran. The policy seemed to seek to improve the housing situation of low-income groups. However, the relationship between housing development policies and social practices, resulting from those policies, has not been much explored so far. The purpose of the study, therefore, is to address the lived experiences of inhabitants in Mehr Housing areas precisely. Moreover, the paper aims to answer the following questions: By living in such housing, what experiences could we explore in the life of those inhabitants? How experiences could be linked to the social inequalities? This paper employs an exploratory orientation, which is based on a qualitative approach, and data analyzing also is conducted through a thematic technique. Our data were collected by in-depth semi-structured interviews with some residents of Mehr housing in Sadra new town near Shiraz, Iran. Findings consist of five main themes including (a) the feeling of living in a camp; (b) the feelings of rejection and exclusion; (c) institutional distrust; (d) cultural confrontation and stigma. Our thematic findings are supported by the reality of low quality architecture and scarcity of residential facilities. This situation will lead to a polarized social and spatial city: a different result from what was propagated by the government.