آزمون مدل نظري-مفهومي هم‌افزايي عقلانيت اقتصادي و اجتماعي در كنش فرزندآوري پايين

پژوهش حاضر درصدد راست‌آزمايي مدل نظري مفهومي هم‌افزايي عقلانيت اقتصادي و اجتماعي در كنش فرزندآوري پايين است. اين مطالعه در سال 1395 و در بين زنان و مردان متأهل تهراني انجام شد. حجم نمونه با استفاده از نمونه‌گيري چندمرحله‌اي طبقه‌بندي،1200 نمونه تعيين شد. براساس نتايج رگرسيون لجستيك، بخت قصد فرزندآوري افرادي كه در مناطق نيمه برخوردار زندگي مي‌كنند نسبت به كساني كه در مناطق كم برخوردار زندگي مي‌كنند (0.537)، و افرادي كه داراي سطح تحصيلي ديپلم و فوق‌ديپلم هستند نسبت به افراد با سطح تحصيلي فوق‌ليسانس و بالاتر (0.177) كمتر است. افراد با هزينه خانوار كمتر از 2 ميليون تومان نسبت به افراد با هزينه خانوار بيش از 3.5 ميليون تومان بخت قصد فرزندآوري بيشتري دارند (3.237). با افزايش امتياز عامل تغيير هويت والديني (0.563)، ارزش منفي فرزند (0.693)، اجتناب از تعهدات بلند مدت (0.544) و ناامني اقتصادي (0.703) بخت فرزندآوري كاهش مي‌يابد. در ميان عوامل فوق، عامل اجتناب از تعهدات بلند مدت با ضريب 0.608 بيشترين تأثير و عامل احساس ناامني اقتصادي با ضريب 0.352 كمترين تأثير را بر قصد فرزندآوري دارد. پيشنهاد مي‌شود كه سياست‌گذاران ضمن توجه به تغييرات ارزشي و نگرشيِ جامعه بر مكانيسم‌هايي تأكيد كنند كه منجر به برقراري تعادل در شرايط اجتماعي و اقتصادي جامعه مي‌شوند.