تعيين‌كننده‌هاي بُعد خانوار در شهرستان‌هاي ايران در سال 1390

الگوهاي زناشويي، ميزان باروري، مرگ‌ومير، طلاق، بيوگي، مهاجرت و نوع خانواده بر تغييرات بُعد خانوار تأثير­گذارند. هدف اصلي اين مقاله مشخص كردن سهم تعيين‌كننده‌هاي بلافصل و زمينه‌اي بعد خانوار در شهرستان­هاي ايران مي‌باشد. اين پژوهش از نوع مطالعه تحليل ثانويه، كه با استفاده از داده‌هاي سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال 1390 انجام گرفته است. واحد تحليل در اين مطالعه، شهرستان است. از منظر ميانگين بعد خانوار، در بين شهرستان‌هاي كشور تفاوت‌ قابل‌توجهي وجود دارد؛ به‌طوري‌كه عدد آن از 6/6 نفر در شهرستان كنگان تا 9/2 نفر در شهرستان طالقان متغير است. نتايج تحليل مسير نشان داد كه كاهش باروري يكي از مهم‌ترين عوامل كاهش بعد خانوار است. بعد خانوار، رابطه‌ي مستقيمي با ميزان باروري، ميانگين سن ازدواج و بيكاري دارد. از سويي ديگر، رابطه‌ي معكوسي با شاخص‌هاي مدرنيزاسيون و ميزان اشتغال زنان دارد. باروري بيشترين تاثير مثبت (61/0= β) و مدرنيزاسيون بيشترين تاثير معكوس (41/0= β) را بر بعد خانوار دارند. مطالعات آينده مي‌توانند نقش ساير عوامل مانند تغيير در ترتيبات زندگي و فردگرايي را در تغييرات بعد خانوار مورد بررسي قرار دهند.