شاخص مديريت خشكسالي هيدروژئولوژيكي (HDMI) به عنوان روشي براي مديريت منابع آب زيرزميني در شرايط خشكسالي ، مطالعه موردي: دشت دير- آبدان، استان بوشه

Hydrogeological drought management index (HDMI) as a tool for groundwater resource management under drought conditions (Case Study: Dayyer-Abdan district, Boushehr province)

پديدۀ خشكسالي آثار منفي بزرگي بر منابع آب و محيط هاي وابسته به آن مي گذارد و در برخي سال ها خسار‌ت‌هاي جبران‌ناپذيري را سبب مي‌شود. يكي از انواع مهم اين پديده، خشكسالي آب زيرزميني است كه بر اثر تغذيۀ ناكافي آبخوان ها به‌وجود مي آيد. هدف از اين مطالعه بررسي تأثير خشكسالي و مديريت منابع آب زيرزميني دشت دير‌ـ آبدان در استان بوشهر است. براي اين كار از آمار و داده هايي مانند بارندگي، تراز سطح آب زيرزميني، نتايج آناليز شيميايي چاه هاي پايش كيفي و دبي چاه هاي بهره برداري استفاده شده است. وضعيت خشكسالي با استفاده از شاخص بارش استاندارد (SPI) و شاخص منبع آب زيرزميني (GRI) بررسي شده است. در اين تحقيق شاخص جديدي به نام شاخص مديريت خشكسالي هيدروژئولوژيكي (HDMI) معرفي شده است. اين شاخص تركيبي از شاخص منبع آب زيرزميني (GRI)، شاخص اصلاح‌شدۀ هدايت الكتريكي (MSECI) و شاخص استاندارد‌شدۀ دبي چاه هاي بهره برداري (SWDI) است. بر اساس نتايج به‌دست‌آمده ميانگين شاخص خشكسالي آب زيرزميني كمتر از 1- است. اين موضوع نشان دهندۀ خشكسالي آب زيرزميني با شدت متوسط است. اين خشكسالي سبب تخريب كيفيت آب زيرزميني نيز شده است. با توجه به شاخص MSECI، بحراني ترين بخش آبخوان مناطق جنوبي آن است. از ديدگاه پتانسيل كمي آبخوان (شاخص SWDI) نيز مناسبترين بخش آبخوان مناطق شمالي آن است. بر اساس ميزان شاخص مديريت خشكسالي هيدروژئولوژيكي، كمترين ميزان شاخص HDMI (كمتر از 4-) در بخش جنوبي محدودۀ دير‌ـ آبدان و در مجاورت خليج فارس ديده ميشود، بنابراين بهره برداري از آبخوان در اين مناطق توصيه نمي شود.

Drought has major negative effects on water resources and its related environments. Sometimes the drought damages are irreparable. Groundwater drought is one of the most important droughts caused by insufficient groundwater recharge. This study aims to evaluate the effect of drought on groundwater resources of Dayyer-Abdan district, south of Boushehr province. Data and information such as rainfall, groundwater level, well discharge rates and groundwater quality data were used for this purpose. The Standardized Precipitation Index (SPI) and Groundwater Resource Index (GRI) were used to assess the drought situation. A new index called Hydrogeological Drought Management Index (HDMI) is introduced in this research. The HDMI index is a combination of Groundwater Resource Index (GRI), the Modified Standardized Electrical Conductivity Index (MSECI) and Standardized Well Discharge Index (SWDI). Based on the obtained results, average of GRI index is less than -1, indicating a moderate groundwater drought. Groundwater drought also has destroyed the groundwater quality. From the groundwater quality view point (MSECI index), the most critical zone of the aquifer is located in the southern part of the study area. From the aquifer potential view point (SWDI index), the most suitable groundwater zone is in the northern parts of the study area. The southern parts of the Dayyer-Abdan district (adjacent to the Persian Gulf) have the lowest amounts of HDMI index (less than -4). So exploitation of groundwater is not recommended in these areas.