مطالعه پيامدهاي اثرات بافتي و فراساختاري مواجهه با نانو ذرات اكسيد مس در اندام‌هاي آبشش و مانتل در دوكفه‌اي آب شيرين Anodonta cygnea در مواجهه با نانوذرات اكسيد مس

هدف: در اين مطالعه تغييرات هيستوپاتولوژيكي و فراساختاري اندام هاي آبشش و مانتل گونه اي دوكفه اي آب شيرين با نام علمي Anodonta cygnea و متعلق به خانواده Unionidae در مواجهه با سطوح تحت كشنده نانو ذرات اكسيد مس به‏مدت 14 روز بررسي شد. مواد و روش‏ها: تعداد 40 عدد دوكفه اي A. cygnea با دامنه طولي 9/0 ± 5/11 سانتي‏متر و وزن 6 ± 5/84 گرم از مصب رودخانه تجن واقع در شهرستان ساري در استان مازندران جمع آوري و پس از انتقال به آزمايشگاه به دو گروه شاهد و تيمار تقسيم شدند. گروه تيمار به‏مدت 14 روز در مواجهه با غلظت ppm 25 از نانو ذرات اكسيد مس قرار گرفتند. در روزهاي 4، 9 و 14 برش هاي بافتي آبشش و مانتل از نمونه هاي شاهد و تحت تيمار تهيه شده و جهت بررسي با ميكروسكوپ نوري به روش هماتوكسيلين ائوزين رنگ آميزي شدند. پس از انجام مراحل تثبيت، خشك كردن و آماده سازي، نمونه ها با استفاده از ميكروسكوپ الكتروني نگاره (SEM) مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج: نتايج ميكروسكوپي نوري نشان دهنده بروز عوارض هيستولوژيكي قابل توجه در كل اندام هاي مورد مطالعه دو كفه اي‏هاي تحت تيمار در مقايسه با نمونه هاي شاهد بود. تغييرات در آبشش ها شامل: هيپرپلازي، هيپوپلازي، تغييرات شكلي و اندازه اي تيغه هاي آبششي و تورم كانال هاي همولنفي بودند. همچنين در مانتل افزايش تعداد سلول هاي موكوزي و هيپرپلازي اپي‏تليوم بيروني مشاهده شد. تصاوير فراساختاري (ميكروسكوپ الكتروني نگاره) تخريب گسترده در تيغه هاي آبششي و مسدودشدن مسير كانال هاي آب در آبشش و نكروز و تورفتگي در مانتل را نشان داد. نتيجه گيري: بر اساس نتايج به‏دست آمده مواجهه با نانوذرات اكسيدمس در كوتاه مدت منجر به بروز تغييرات قابل توجه و مشهود هيستولوژيكي و فراساختاري در اندام هاي داخلي دوكفه اي آب شيرين A. cygnea مي شود.