التقاط ناسازوار در جهت گيري هاي عملي برنامه درسي دانشجو معلمان: نظريه داده بنياد

The Inconsistent Electic in Student Teachers’ Practical Curriculum Orientations: A Grounded Theory

پژوهش حاضر با هدف كشف نوع جهتگيري عملي برنامه­ درسي و تبيين چگونگي شكلگيري آن در دانشجو معلمان با استفاده از روش نظريه داده ­بنياد انجام شد. جامعه مورد پژوهش، دانشجو معلمان ورودي 1391 دانشگاه فرهنگيان شهيد هاشمي ­نژاد مشهد بود كه بر اساس روش نمونه­ گيري هدفمند (نمونه­ گيري موارد مطلوب)، تعداد 27 نفر از اين دانشجو معلمان انتخاب و اشباع نظري مبناي كفايت نمونه قرار گرفت. در اين پژوهش از ابزارهاي مصاحبه باز و مشاهدة مشاركتي مستقيم براي جمع ­آوري دادهها استفاده گرديد. نتايج ناظر بر سوال نخست نشان داد جهتگيري عملي برنامه­ درسي دانشجو معلمان، نوعي التقاط ناسازوار و فاقد جهتگيري عملي يكپارچة مشخص نسبت به برنامه درسي است و غالبا ميان جهتگيري­ هاي برنامه­ درسي ايجادشده شباهت و هماهنگي وجود ندارد. عموما تركيب جهتگيري­ هاي موضوعي/ديسيپليني، انسان­گرايانه و اجتماعي بيشترين گرايش را به خود اختصاص داده ­اند و جهتگيري عملي برنامه­ درسي با جهتگيري اسلامي اعلام ­شده­ نظام آموزش و پرورش جمهوري اسلامي ايران هماهنگ نيست. يافته­ ها در خصوص چگونگي شكلگيري جهتگيري عملي برنامه­ درسي در فرايند زيسته دانشجو معلمان نشان­ دهندة 7 مقولة كلي است كه در قالب سه طبقه ويژگي­ هاي شخصيتي، تجارب يادگيري و تجارب عملي شكل گرفته است. تجارب يادگيري ناسازگار به عنوان مقولة محوري و كانون اين فرايند، حاصل التقاط تجارب يادگيري­ متفاوت و متعارضي است كه در فرايند زيستة دانشجو معلمان، قبل و بعد از ورود به تربيت معلم ايجاد و سبب شكلگيري جهتگيريهاي عملي التقاطي ناسازوار در آنان ميشود.

Using a grounded theory approach, the present research aims to identify the type of student teachers’ practical curriculum orientation and explain how it develops in them. The research population consisted of student teachers admitted in 2012-2013 to Shahid Hashemi Nejad University of Mashhad. Through purposive (judgmental) sampling, 27 student teachers were selected and the sample efficiency was decided based on theoretical saturation. Data was collectd through open-ended interviews and participant observation. The results of first question showed that student teachers’ practical curriculum orientation is an inconsistent mixture and lacks an integrated practical orientation for curriculum and there is no similarity and consistency among curriculum orientations. Among them, mostly the subjective/disciplinary, humanistic and social curriculum orientations formed the majority and the practical curriculum orientation is inconsistent with that of Iran’s Ministry of Education. The results on how the practical curriculum is developed in student teachers show 7 general items which were formed on three levels of personality traits, learning experiences, and practical experiences. The inconsistent learning experiences as the main subject of this process are the result of a mixture of different conflicting learning experiences that evolve before and after the student teachers are admitted to the Teacher Education University, thus leading to the formation of practical, eclectic, and inconsistent orientations in them.