تحليل بخش علم و فناوري لايحه الگوي اسلامي-ايراني پيشرفت با توجه به اقتضائات اسلامي

Analysis of S&T Section of the Bill of "Islamic-Iranian Model of Progress" on the Basis of Islamic Requirements of Progress

هدف پژوهش حاضر تحليل بخش علم و فناوري لايحه الگوي اسلامي-ايراني پيشرفت با توجه به برخي از مهم‌ترين اقتضائات اسلامي پيشرفت در حوزه علم و فناوري است. به اين منظور لايحه مذكور با روش تحليل محتوا در دو بُعد نظري و عملي (اجرايي) مورد بررسي قرار گرفت. روش جمع‌آوري اطلاعات به صورت كتابخانه‌اي و نظرخواهي (پرسشنامه) بوده و براي تجزيه و تحليل داده‌هاي پژوهش نيز از آمار توصيفي و تحليل‌هاي كيفي استفاده شده است. نتايج بدست آمده حاكي از آن بوده كه لايحه مذكور در بُعد نظري 85% از مهم‌ترين اقتضائات اسلامي پيشرفت كه در اين پژوهش به عنوان مباني بينشي و ارزشي اسلامي در حوزه علم و فناوري در نظر گرفته شده را لحاظ نموده كه البته در اغلب موارد، مقوله‌ها به صورت جملاتي تيتر‌وار و صرفاً انتزاعي عنوان شده‌اند. در بُعد اجرايي و عملياتي اما متأسفانه 5/81% از مقوله‌هاي در نظر گرفته شده، مبناي تدوين اين بخش لايحه نبوده است. در كل بايد گفت كه بخش علم و فناوري لايحه، عمده مباني بينشي و ارزشي اسلامي در عرصه علم و فناوري را درون خود جاي داده ليكن در آن درك صحيحي از مقصد يعني تحقق نظام علم و فناوري بر اساس اين مباني و همچنين راهبردهاي حركت به سمت الگوي اسلامي-ايراني پيشرفت مورد توجه قرار نگرفته است به عبارت ديگر لايحه در اين بخش بيشتر به آرزوها پرداخته آرزوهايي كه گرچه با مباني بينشي و ارزشي جهان‌بيني اسلامي تطابق داشته‌اند ولي در عمل و از جنبه اجرائي، شيوه‌هاي عملي تحقق اين آرزوها آن گونه كه مورد نياز بوده را مورد توجه قرار نداده است. به نظر مي‌رسد اين امر به دليل فقدان حاكميت يك الگوي نظري دقيق و مشخص در فراسوي لايحه بروز كرده است.

The purpose of this study is to analyze the bill of Islamic-Iranian model of progress on the basis of Islamic requirements of progress in science and technology. For this purpose, the bill analyzed, in both theoretical and practical (executive) aspects, with the method of content analysis. The data collection method is based on the Literature and questionnaire survey and its validity has been calculated (determined) by Cronbach's alpha coefficient which was 92%. The target population was professors and experts in the fields of philosophy of science and technology, policy of science and technology, Islamic philosophy and religious studies and 30 of them were selected as sample. Toanalyzethedata, descriptive statistics and qualitative analyzes were used. The result showed that, in theoretical aspect, the bill covered 85% of the Islamic requirements of progress in science and technology which is considered as basics of Islamic insight and values in science and technology. But in most cases, the categories are expressed in brief and abstract titles. But in the operational aspects, unfortunately, 81.5% of requirements aren’t cover. Finally the researcher came to the conclusion that although most of the basics are inserted in the bill, it has not a correct understanding about the destination, which is implementation of science and technology system based on these basics. That is because of a lack of precise theoretical model beyond the bill.