شامتك و درس هاي شكست آن براي شبكه هاي نوظهور علم و فناوري

Shamtak Network’s failure and its lessons to Emerging S&T Networks

شبكه آزمايشگاه هاي ملي تحقيقاتي كشور (شامتك) اولين تجربه جدي و به صورت رسمي و در سطح ملي براي شبكه سازي زيرساخت هاي علم و فناوري بوده است. شكست اين تجربه اما ترديدهايي جدي را در بين سياست گذاران و مديران كلان حوزه علم و فناوري نسبت به امكان پذيري ايجاد شبكه هاي همكاري در ايران ايجاد كرد. با اين وجود در دهه اخير همواره شاهد ايجاد شبكه هاي جديدي در اين عرصه بوده ايم. بررسي دقيق تجربه شامتك مي تواند درس هاي مهمي براي شبكه هاي نوظهور در عرصه علم و فناوري كشور داشته باشد ليكن محققين عرصه مطالعات مديريت و سياست گذاري كمتر به آن توجه كرده اند. در اين پژوهش به بررسي نسبتاً عميق سوابق و دلايل شكست شبكه شامتك پرداخته شده است. در اين راستا در قالب يك مطالعه كاملاً كيفي از ابزارهاي مختلف تحقيق همچون مصاحبه با مطلعين كليدي اين شبكه، بررسي گزارش ها و نقدهاي منتشرشده درباره آن و واكاوي مستندات و سوابق موجود در خصوص شبكه شامتك بهره گرفته شده كه براي بررسي بهتر تجربه شامتك، اين شبكه ها به سه دوره يا نسل تقسيم شده اند. نتيجه مطالعه هم بيانگر آن است كه مواردي از قبيل انحلال سازمان مؤسس اوليه و انتقال شامتك به يك سازمان ديگر، شروع گسترده فعاليت شبكه بدون الگوي پيشين، ضعف كاركرد شبكه اي و تبديل شدن آن به سيستم توزيع پول و تغيير ديدگاه مديران سازمان حمايت گر نسبت به ماهيت و وظايف شبكه در طول زمان، برخي از دلايل مهم شكست اين تجربه بوده اند.

SHAMTAK network could be recognized as the first and most deliberate formal attempt in I. R. of Iran for sharing S&T infrastructures at the national level. Failure of this network has led to serious doubts among S&T policymakers and national-level decision-makers about the possibility of establishing a stable S&T network in the country. However, a number of new networks emerged through the last decade in the S&T fields. Many lessons could be drawn from the deep investigation of SHAMTAK network’s failure story in order to prepare a guideline for emerging S&T networks in the country. Nevertheless, S&T policy and management researchers have not done a remarkable study about this network yet. In this qualitative research, we deeply investigated SHAMTAK network’s story to uncover reasons for its failure. In this way, conducting a qualitative inquiry and using case study method, we collected related data adequately from in-depth interviews with key informants, observation, archived documents, and reviews published on this network. In order to study this experience effectively, we classified SHAMTAK networks into three main generations. The study reveals a number of facts as the reasons for SHAMTAK network’s failure including; dissolution of initial funding organization and transferring SHAMTAK to another institute, large scale initiation of SHAMTAK network without a well-defined model, weakness in collaboration and linkage mechanisms of the network and it’s acting as a budget distribution system, and different opinions of policy-makers in funding/supporting organizations about the goals and roles of the network in SHAMTAK’s lifelong.