تحليل محتواي كتاب‌هاي راهنماي معلم فيزيك دورة متوسطه بر اساس رويكرد به ماهيت علم – پژوهش كيفي

Content Analysis of Middle School Physics Teacher's Guide Based on the Approach to the Nature of Science - Qualitative Research

هدف مقالة حاضر تحليل محتواي كتاب‌هاي راهنماي معلم فيزيك متوسطه در ايران نسبت به ابعاد ماهيت علم است. روش گردآوري داده‌ها آخرين نگاشت كتاب‌هاي راهنماي معلم فيزيك درنظر گرفته شد. به همين علت كتاب‌هاي راهنماي معلم فيزيك 2 (در سال 89) و فيزيك 3 (در سال 89) و فيزيك 4 (در سال 94)، كه وزارت آموزش و پرورش براساس اهداف مصوب منتشر كرده‌است، انتخاب گرديد. روش پژوهش تحليل محتواي جهت‌دار بود. واحد تحليل پاراگراف درنظر گرفته‌شد و متن پاراگراف‌ها براساس سه جنبة عمومي ماهيت علم شامل موقتي بودن، خلاقانه بودن و عملكرد و مقايسة نظريه و قانون به روش مقوله‌سازي تجزيه و تحليل شد. داده‌ها به روش همسوسازي اعتباريابي شد. نتايج به دست آمده نشان داد كه از ميان جنبه‌هاي ماهيت علم مورد بررسي، بيشترين تأكيد كتاب‌هاي راهنماي معلم فيزيك متوسطه بر جنبة موقتي بودن علم است كه به‌طور آشكار ملاحظه مي‌شود و جنبة خلاقانه بودن علم به طور ضمني از مضامين مرتبط با ويژگي خلاقيت استنباط مي‌شود. نتايج همچنين نشان داد ويژگي‌هاي مربوط به قانون و نظرية علمي در كتاب‌هاي راهنماي معلم فيزيك بخوبي معرفي و تبيين نشده است. از ميان كتاب‌هاي راهنماي معلم فيزيك دورة متوسطه جنبه‌هاي ماهيت علم در پايه‌هاي سوم و چهارم كمتر از پاية دوم است.

The purpose of this paper is to analyze the content of the manuals of the Middle School Physics Teacher Guide in Iran toward the dimensions of the nature of science. The data collection method was the latest mapping of the physics teacher's guide books, so the Physics Manual 2 (in 89) and physics 3 (in 89) and physics 4 (in year 94), which the Ministry of Education Based on the approved goals, it was selected. The research was qualitative and its method was content analysis was conducted using content oriented analysis. The paragraph was considered as analysis unit and analyzed in terms of categorization method in relation to the three general aspects of the nature of science including tentative, creative, and theory and law. The data was validated by the matching method. The results showed that in the textbooks of the teacher of high school physics, the aspects of the nature of science have been discussed, which is mainly the process of the implication, and the most emphasis on the tentative aspects of science, but the aspect of law and theory is not well introduced and explained.