اَبَر مجله هاي دسترسي آزاد: مطالعه موردي ويژگي ها و عملكرد هشت اَبَر مجله بين المللي

Open Access Mega Journals: The Case Study of Characteristics and Performance of Eight International Mega Journals

هدف: امروزه اَبَرمجلات دسترسي آزاد نقش بسيار مهمي در ارتباطات علمي ايفا مي كنند. پژوهش حاضر با هدف معرفي هشت اَبَرمجله برجسته جهاني و مطالعه وضعيت آن ها در يك بازه زماني پنج ساله (2012 تا 2016) انجام شده است. روش شناسي: پژوهش از نظر هدف كاربردي و از نظر رويكرد نوعي مطالعه توصيفي است كه با استفاده از شاخص هاي علم سنجي انجام شده است. جامعه پژوهش از 195011 مقاله منتشر شده در هشت اَبَر مجله در بازه زماني 2016-2012 و نمايه شده در پايگاه وب.آو.ساينس تشكيل شده است. داده هاي پژوهش با مراجعه به پايگاه هاي وب.آو.ساينس، جي.سي.آر و اين سايتس از محصولات موسسه كلريويت انليتيكس گردآوري و با استفاده از نرم افزار مايكروسافت اكسل مورد تجزيه و تحيل قرار گرفته است. يافته هاي پژوهش: تعداد مقاله هاي منتشر شده در اين هشت اَبَر مجله در سال 2016 نسبت به سال 2012 با رشد تقريبا 101 درصدي همراه بوده است. در بازه زماني پنج ساله مورد مطالعه، در مجموع 195011 مقاله در هشت اَبَر مجله منتشر شده كه با در نظر گرفتن هزينه انتشار مقاله در هر مجله، رقمي در حدود 300 ميليون دلار براي انتشار آن پرداخت شده است. مقاله هاي منتشر شده در اَبَر مجله ها در مقايسه با ميانگين كلي پايگاه وب.آو.ساينس از اثرگذاري استنادي بالاتري برخوردار بوده اند. همچنين مطالعه عملكرد هشت اَبَر نشان داد كه در مجموع 91/6 درصد مقاله ها و 96/1 درصد استنادهاي مجلات مورد مطالعه، به دو مجله PLoS One و Scientific Reports تعلق داشته است. بيشترين سهم مقاله هاي منتشر شده در اين مجله ها به ترتيب به حوزه هاي موضوعي بيو شيمي و بيولوژي مولكولي، علوم چند رشته اي، علوم اعصاب، سرطان شناسي و ايمن ي شناسي اختصاص داشته است. همچنين كشورهاي ايالات متحده، چين، انگلستان، آلمان و ژاپن داراي بيشترين تعداد بروندادهاي پژوهشي در هشت اَبَر مجله بوده اند. نتيجه گيري: در سال هاي اخير ناشران برجسته دنيا تقاضاي بازار جهت انتشار بروندادهاي پژوهشي را درك كرده و به ايجاد اَبَرمجلات اقدام نموده اند و پيش بيني مي شود كه اين روند در سال هاي آتي نيز ادامه داشته باشد.

Open access mega journals represent an increasingly important part of the scholarly communications. The current research aims to introduce eight international mega journals and to investigate their performance in a five-year time span (2012-2016). The current study is an applied research in terms of objectives while it is a descriptive study in terms of data analysis and conducted using scientometric indicators. Research population comprised of 195011 articles published in eight mega journals during 2012-2016 and indexed by the Web of Science. Data was collected using three products of the Clarivate Analytics, namely Web of Science, Journal Citation Reports as well as InCites. Data analysis was conducted using Microsoft Excel. Results of the study showed 101% growth in 2016 compared to 2012 with regard to publications in eight studied mega journals. A total of 195011 articles have been published in eight mega journals during 2012-2016. Considering article processing fees of each journal, we can assume that roughly 300 million USD has been charged by eight mega journals. Papers published in mega journals were found to have higher citation impact compared with the average of the Web of Science database. Results revealed that two mega journals, namely PLoS One and Scientific Reports, were accountable for 91.6% of total publications and 96.1% of total citations. The highest share of publications in eight mega journals was found to be in the following research categories: Biochemistry & Molecular Biology, Multidisciplinary Sciences, Neurosciences, Oncology and Immunology. Moreover, the US, China, the UK, Germany and Japan had the highest number of publications in eight studied mega journals. Reputable publishers have identified a market demand for publication of scholarly output and are offering their services using open access mega journals. The mega journal market seems likely to keep increasing in the future.