ارزيابي ظرفيت انتقال رسوب در رودخانه‌هاي با مواد بستري درشت‌دانه (حوضه فرامرزي زاب)

مهم‌ترين خصوصيات رودخانه ها با مواد بستري درشت‌دانه، توسعه لايه سطحي مقاوم در كف بستر در شرايط جريان هاي كم تا متوسط و افزايش درجه ناپايداري و شدت بار رسوبي در شرايط جريان هاي سيلابي است. هدف اصلي در تحقيق حاضر، ارزيابي تناسب كاربرد روش هاي هيدرومتري و هيدروليكي در برآورد بار رسوبي (معلق، كف و كل) در سه بازه شاخص با مواد بستري درشت‌دانه در حوضه رودخانه فرامرزي زاب (دربكه، گرژال و بريسو) است. مطالعات ميداني براي تهيه نقشه و مشخصات لايه هاي سطحي و زيرسطحي بستر در سه بازه انجام شده و مدل رايانه اي انتقال رسوب و مدل جريان واسنجي شده، استفاده گرديد. حساسيت و درجه اطمينان برآورد بار رسوبي از روش هاي مختلف نسبت به خصوصيات فيزيكي مواد بستري در شرايط مختلف جريان، مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه احتساب خصوصيات دانه بندي لايه زيرسطحي بستر در محاسبات بار رسوبي، برآورد مطمئن تري ارايه مي نمايد. برآورد بار معلق از رابطه انشتين (Einstein., 1950) با متوسط خطاي نسبي %91 در هر سه بازه بهتر بود. با نبود داده هاي بار كف، بر اساس دامنه اعتبار نسبت تجربي بار كف به بار كل در رودخانه هاي بستر درشت‌دانه، ارزيابي بار رسوبي كف به ترتيب از سه رابطه شاكلينچ (Schoklitsch., 1934)، انشتين، و پاركر (Parker., 1990)؛ و برآورد بار رسوبي كل به ترتيب از سه رابطه انگلوند و هانسن (Engelund and Hansen., 1967)، كريم و كندي (Karim and Kennedy., 1990)، و انشتين نتايج قابل اعتمادتري داشتند.