تحليل تأثير مديريت زهكشي بر شوري زه آب در تناوب كشت برنج- كلزا

زهكشي زيرزميني علي رغم ايجاد شرايط تنوع كشت و بهبود بهره وري شاليزارهاي شمال كشور، مي تواند به عنوان تهديدي براي منابع آب پايين دست باشد. در اين تحقيق، اثرات اعمال دو نوع از مديريت هاي آب متداول در سيستم هاي كشت برنج شامل زهكشي ميان فصل و آبياري و زهكشي متناوب به همراه زهكشي آزاد در فصل كشت كلزا بر شوري زه آب زهكشي زيرزميني بررسي شد. آزمايش هاي لازم در اراضي شاليزاري مجهز به سيستم هاي زهكشي زيرزميني در طول چهار فصل برنج و دو فصل كلزا (از سال 1390 تا 1394) انجام شد. هر يك از اين مديريت ها طي دو فصل كشت به اجرا در آمد. در طول دوره هاي زهكشي در فصول كشت مختلف، عمق سطح ايستابي و دبي زهكش ها به صورت روزانه اندازه گيري شد. هم‌چنين، شوري زه آب زهكش ها در زمان هاي مختلف تعيين شد. زهكشي متناوب در فصل كشت برنج و افزايش عمق سطح ايستابي در فصل كلزا، باعث افزايش شوري زه آب زهكش ها شدند. در اثر آبياري و زهكشي متناوب، دفع نمك از سيستم هاي مختلف زهكشي به ميزان 121 تا 420 كيلوگرم در هكتار در مقايسه با زهكشي ميان فصل افزايش يافت. با توجه به شرايط زهكشي آزاد در فصول كشت كلزا، تخليه نمك در اين فصول به مقدار قابل توجهي بيش تر از مقدار آن در فصول كشت برنج بود. كل بار نمك خروجي از سيستم هاي مختلف زهكشي تحت زهكشي ميان فصل برنج، آبياري و زهكشي متناوب برنج و كشت كلزا به ترتيب از 4/78 تا 365، 240 تا 695 و 3056 تا 5656 كيلوگرم در هكتار متغير بود. بر اساس نتايج، مديريت سطح ايستابي از طريق نصب زهكش هاي كم عمق داراي فاصله مناسب، مي تواند در كاهش تخليه نمك از شاليزارهاي داراي زهكشي زيرزميني موثر باشد.