بهينه سازي بهره وري آب و كارايي انرژي در انتخاب الگوي كشت

در قرن حاضر توليد پايدار محصولات زراعي از اصلي ترين چالش هاي فرا روي بشر است. مقدار مصرف آب، انرژي و درآمد خالص به عنوان اجزا مهم پايداري نظام هاي كشاورزي از الويت ويژه و اهميت خاصي برخوردار است. اين مقاله با استفاده از مدل هاي برنامه ريزي خطي و چند هدفه با هدف حداكثرسازي سه شاخص سود ناخالص، بهره وري آب و كارايي انرژي به تعيين الگوي كشت مزارع كوچك مقياس در محدوده مشهد چناران پرداخته است. داده هاي مورد نياز از طريق تكميل 79 پرسشنامه به روش نمونه گيري تصادفي طبقه بندي شده در قطعات زراعي كمتر از 5 هكتار در سال زراعي 93 92 جمع آوري شد. نتايج نشان داد كه تعيين الگوي كشت با استفاده از برنامه ريزي خطي با هدف بهره وري آب باعث كاهش 27 درصدي تقاضاي آب كشاورزي در محدوده مطالعاتي شد. در الگوي كشت حاصله درآمد خالص كشاورزان 88/2 برابر خواهد شد و بهره وري انرژي نيز 28 درصد بهبود يافت. الگوي كشت مبتني بر همزماني سه هدف مذكور به روش هاي مقيد و وزني نسبت به نتايج مدل هاي برنامه ريزي خطي تنوع محصول بيش تري ولي موجب تشديد بحران كسري مخزن آبخوان محدوده طرح گرديد. با توجه به شرايط محدوديت منابع آبي در منطقه و سياست گذاري هاي كشور در بخش كشاورزي به ترتيب الگوهاي كشت با اهداف بهره وري حداكثري آب و روش وزني اهداف سه گانه پيشنهاد مي گردد.