رمزگذاري و رمزگشايي خبر تلويزيوني؛ مقايسه اخبار تلويزيون ج.ا.ا و بي بي سي فارسي

Encoding and decoding of TV news; Comparison of TV news on IRIB’s Channel One and BBC Persian

مقاله‌حاضر، در پي‌شناخت نحوة بازنمايي رويدادها توسط رسانه‌ها و نحوة خوانش مخاطبان از آنهاست. اين مقاله مبتني بر الگوي رمزگذاري/ رمزگشايي استوارت هال، در بخش اول با الگوي تحليل گفتمان ون‌دايك به تحليل متون‌خبري از دو تلويزيون بي‌بي‌سي‌فارسي و شبكه يك (فرآيند رمزگذاري) مي‌پردازد تا مؤلفه‌هاي گفتمان خبري اين شبكه‌ها را استخراج كند. براي اين‌منظور، دو بستۀ خبري مربوط به رويدادهاي خبري بركناري مرسي در مصر و اقتصاد ايران از يك دورۀ زماني يك‌ماهه (8 تير تا 8 مرداد 1392) به‌صورت هدفمند انتخاب شدند. در بخش‌دوم، براي بررسي خوانش شهروندان تهراني از رويدادهاي خبري منتخب از مصاحبۀ متمركز نيمه‌ساخت ‌يافتة فردي و گروهي استفاده شده است. در‌مجموع 29 مصاحبۀ فردي و گروهي با 54 نفر از شهروندان تهراني از گروه‌هاي سني و جنسي مختلف به عمل آمد. نتايج نشان داد، بي‌بي‌سي‌فارسي در بازنمايي هر سه رويداد از مؤلفه‌هاي گفتماني ليبرال‌دموكراسي استفاده كرده است. بازنمايي شبكة يك نيز عمدتاً مبتني بر گفتمان انقلاب‌‌اسلامي است. اما مصاحبه‌شوندگان در مواجهه با اين رويدادها تحت‌تأثير متون‌هويتي، تجربة‌زيسته، دسترسي به گفتمان‌هاي ديگر و مؤلفه‌هاي زمينه‌اي و با استفاده از مؤلفه‌هاي هر دو گفتمان به خوانش مسلط، توافقي و متضاد هر دو‌شبكه پرداختند.