واكنش گندم (Triticum aestivum) به مصرف سلنيوم در شرايط آبياري نرمال و تنش كمبود آب

به منظور بررسي واكنش واريته كرج 1 گندم نسبت به محلول پاشي سلنيوم (از منبع سديم سلنات) روي برگ در اوايل گلدهي در شرايط كم آبي آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 4 تكرار در سال زراعي 1394-1393 در كرج انجام شد. تيمارهاي آبياري در دو سطح شامل آبياري نرمال (I1) و قطع آبياري در اواسط گلدهي (110 روز پس از كاشت) (I2) كه در كرت اصلي و سلنيوم در شش غلظت به صورت خالص صفر (S0)، 5 (3/12 ميكروگرم سديم سلنات) (S1)، 10 (6/24 ميكروگرم سديم سلنات (S2)، 15 (9/36 ميكروگرم سديم سلنات) (S3)، 20 (5/12 ميكروگرم سديم سلنات) (S4) و 25 (15/62 ميكروگرم سديم سلنات) (S5) گرم به ازاي هكتار در كرت فرعي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه كمبود آب ميزان سوپراكسيد ديسموتاز، كاتالاز، گلوتاتيون پراكسيداز و نشانگر مالون دي آلدئيد را افزايش داد. محلول پاشي سلنيوم، در شرايط تنش آبي ميزان آنزيم هاي آنتي اكسيدانت (ضد اكساينده) را افزايش و در غلظت 20 گرم در هكتار به حداكثر رسيد و ميزان مالون دي آلدئيد كاهش يافت و موجب افزايش معني دار عملكرد دانه شد ولي، افزايش آنتي اكسيدانت ها و كاهش مالون دي آلدئيد در شرايط نرمال كمتر بود. به عبارت ديگر، اثر منفي مالون دي آلدئيد بر اجزاي عملكرد، پايداري غشاي سلول و آنزيم هاي آنتي اكسيدانت در شرايط تنش رطوبتي نسبت به شرايط نرمال بيشتر بود. افزايش معني دار پايداري غشاي سيتوپلاسمي، عملكرد دانه، وزن دانه و سلنيوم دانه در 15 و به خصوص 20 گرم سلنيوم در هكتار در مقايسه با مقادير بيشتر و كمتر اين عنصر در تنش كم آبي و شرايط نرمال نشان داد سركوب راديكال هاي آزاد اكسيژن انجام، و القاي سازوكار دفاع آنزيمي گياه در مقابل صدمات اكسيداتيو اثرگذار بوده بنـابراين، استفاده از تركيبات حفاظتي برون زا مانند سلنيوم مي تواند ظرفيت آنتي اكسيداني گياه را در برابر تنش افزايش دهد.