اثر محلول پاشي و مصرف خاكي نانوذرات كيتوزان بر برخي صفات فيزيولوژيك گياه جو (Hordeum vulgare L.) تحت تنش خشكي

كيتوزان يك پلي ساكاريد گلوزامين مشتق شده از كيتين است كه به عنوان اليسيتور زيستي براي بهبود بخشيدن بيوسنتز متابوليست‎هاي ثانويه و به عنوان كود در كنترل آزادسازي تركيبات شيميايي سموم و تحريك جوانه‎زني و رشد گياه استفاده مي‎شود. بنابراين، اثر نانوذرات كيتوزان بر گياه جو تحت تنش خشكي آخر فصل، پژوهشي به صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در شرايط گلداني مورد بررسي قرار گرفت. فاكتورهاي آزمايش شـامل غلظت نانـوذرات در 4 سطح (0، 30، 60 و 90 پي پي ام)، روش مصرف در 2 سطح (محلول پاشي و خاك مصرف) و رژيم آبياري در 2 سطح (آبياري كافي و قطع آبياري 15 روز بعد از گرده افشاني) بودند. براي انجام آزمايش پس از كاشت بذور جو، محلول نانوذرات كيتوزان آماده شده در سه مرحله رشدي گياه (پنجه دهي، ساقه دهي و سنبله دهي) به صورت خاك مصرف و محلول پاشي مصرف گرديدند. نتايج نشان داد كه تنش خشكي به طور معني داري ميزان كاروتنوئيد، كلروفيل a، كلروفيل b، كلروفيل كل، فتوسنتز، هدايت روزنه اي، تعرق، عملكرد دانه و بيوماس را كاهش و ميزان كربوهيدرات محلول، گلوگز، ساكارز، فروكتوز، غلظت CO2 زير روزنه (Ci) و كارآيي مصرف آب فتوسنتزي (WUE) را افزايش داد. همچنين، مصرف نانوذرات كيتوزان در هر دو رژيم آبياري، موجب افزايش معني‎دار كلروفيل a، كلروفيل b، كلروفيل كل و گلوكز شد. مصرف 60 و 90 پي‎پي‎ام نانوذرات كيتوزان موجب افزايش معني‎دار عملكرد دانه نسبت به شاهد شد. در بيشتر صفات مورد مطالعه، تفاوت معني‎دار بين دو روش مصرف نانوذرات مشاهده نشد. در مجموع، كاربرد نانوذرات كيتوزان موجب كاهش اثرات مضر تنش خشكي و بهبود رشد و عملكرد گياه جو گرديد.