اثر كاربرد كودهاي آلي و بيولوژيك با كاهش كود نيتروژن بر عملكرد كيفي و كمّي برنج

به منظور بررسي امكان افزايش عملكرد كمّي و كيفي برنج رقم طارم هاشمي با كاربرد كودهاي آلي و بيولوژيك همراه با كاهش مصرف كود شيميايي نيتروژني، آزمايشي به صورت طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 8 تيمار و سه تكرار در سال زراعي 94-1393 در مزرعه‌اي واقع در شهرستان آمل اجرا گرديد. تيمارهاي آزمايش عبارت بودند از: T1: شاهد يا عدم مصرف كود، T2: مصرف كود نيتروژن به ميزان 46 كيلوگرم در هكتار، T3: مصرف كمپوست آزولا به ميزان 10 تن در هكتار، T4: مصرف ورمي‌كمپوست به ميزان 10 تن در هكتار، T5: مصرف كود نيتروژن به ميزان 23 كيلوگرم در هكتار + كمپوست آزولا به ميزان 5 تن در هكتار، T6: مصرف كود نيتروژن به ميزان 23 كيلوگرم در هكتار + ورمي‌كمپوست به ميزان 5 تن در هكتار، T7: مصرف كمپوست آزولا به ميزان 5 تن در هكتار + ورمي‌كمپوست به ميزان 5 تن در هكتار و T8: مصرف كود نيتروژن به ميزان 12 كيلوگرم در هكتار + كمپوست آزولا به ميزان 5 تن در هكتار + ورمي‌كمپوست به ميزان 5 تن در هكتار. نتايج نشان داد كه با عدم مصرف كود، درصد گلچه عقيم در خوشه (13.95 درصد) افزايش يافت. بيشترين طول خوشه (25.47 سانتي‌متر)، تعداد پنجه بارور در كپه (18.30 عدد) و تعداد دانه پر در خوشه (136.1 عدد) به تيمار T8 تعلق داشتند. حداكثر ميزان وزن هزار دانه متعلق به تيمارهاي T3 و T4 بود. بيشترين ميزان عملكرد دانه (5295 كيلوگرم در هكتار) با كاربرد توأم كود نيتروژن، كمپوست آزولا و ورمي‌كمپوست حاصل گرديد كه به دليل افزايش طول خوشه و اجزاي عملكردي نظير تعداد پنجه بارور در كپه و تعداد دانه پر در خوشه بوده است. ميزان آميلوز تحت تيمارهاي تركيبي كاهش يافت. دامنه مطلوب درجه حرارت ژلاتينه‌شدن (محدوده بين 3 تا 5) فقط در تيمارهاي حاوي كود شيميايي نيتروژن مشاهده گرديد. با توجه به نتايج اين تحقيق، تيمار T8 به دليل كاهش مصرف كود شيميايي نيتروژن و اثرات كمتر زيست ‌محيطي آن، تيمار مناسب تري براي افزايش عملكرد دانه برنج بود، اگرچه كاربرد تركيبي نيتروژن با هر يك از كودهاي بيولوژيك يا آلي به خصوص آزولا اثر معني‌داري در بهبود عملكرد دانه داشت.