بررسي عملكرد دانه و برخي خصوصيات بيـوشيميايي پنج رقم نخود (.Cicer arietinum L) تحت تنش خشكي در منطقه كرمانشاه

به منظور بررسي تغييرات بيوشيميايي ناشي از تنش كم آبي در نخود، آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده و در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در دانشگاه رازي كرمانشاه اجرا شد. عامل اصلي تنش كم آبي با سه سطح شامل: 1-تنش كم آبي ابتداي گلدهي تا رسيدگي فيزيولوژيك، 2 -تنش كم آبي از ابتداي غلاف دهي تا رسيدگي فيزيولوژيك، 3- آبياري مطلوب و عامل فرعي پنج رقم نخود شامل آرمان، آزاد، بيونيج، هاشم و ILC482 بودند. بر اساس نتايج، تنش كم آبي در هر دو سطح موجب كاهش معني دار محتوي كلروفيل ها و كاروتنوئيدها و افزايش معني دار فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيدان نظير: پراكسيداز، كاتالاز و سوپراكسيدديسموتاز در برگ ها در مقايسه با تيمار شاهد شد. بنابراين، بين فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيدان با ميزان آب قابل استفاده در خاك رابطه ي منفي وجود داشت و فعاليت آنها با افزايش شدت تنش كم آبي به طور معني داري افزايش يافت. عملكرد دانه به طور معني داري تحت تأثير كمبود آب قرار گرفت و تيمار تنش كم آبي از زمان ابتداي گلدهي تا رسيدگي، بيشتر از ديگر تيمار تنش كم آبي (ابتداي غلاف دهي تا رسيدگي) موجب كاهش عملكرد دانه، به ترتيب 36 و 15 درصد، نسبت به شرايط بدون تنش شد. در بين ارقام مورد بررسي، تحت تنش كم آبي از شروع گلدهي، رقم ILC482 با عملكرد دانه به ميزان 715 (كيلوگرم در هكتار) و در شرايط عدم وجود تنش، رقم آرمان با عملكرد دانه به مقدار 1355 (كيلوگرم در هكتار) عملكرد مناسب تري از خود نشان دادند. ILC482، آزاد و بيونيج به عنوان ارقام با عملكرد بالاتر در شرايط وقوع تنش كم آبي در هر دو تيمار تنش كم آبي، همچنين داراي محتوي بيشتر رنگيزه ها و سرعت فعاليت بيشتر آنزيم هاي آنتي اكسيدان در برگ هاي خود بودند. نتايج حاصله حاكي از اثرات مثبت محتواي رنگيزه هاي گياهي و فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيدان جهت افزايش توان تحملي نخود براي تداوم رشد و حفظ عملكرد قابل قبول در شرايط تنش خشكي بود.