پاسخ عملكردها و صفات زراعي پنج رقم ارزن دانه‌اي به تاريخ كاشت

به منظور بررسي اثر تاريخ هاي مختلف كاشت بر عملكرد، اجزاي عملكرد و درصد پروتئين ارقام ارزن دانه اي در منطقه بيرجند، آزمايشي در سال 1392 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي بيرجند به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. تاريخ كاشت به عنوان عامل اصلي در سه سطح (23 ارديبهشت، 13 خرداد و 3 تير) و رقم به عنوان عامل فرعي در پنج سطح (باستان، چماقي، پيشاهنگ، گاورس سفيد و گاورس زرد) در نظر گرفته شدند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثر متقابل تاريخ كاشت و رقم بر تعداد پنجه در بوته، تعداد دانه در پانيكول، درجه روز رشد تا رسيدگي فيزيولوژيكي، عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك و عملكرد پروتئين تاثير معني داري داشت. مقايسه ميانگين ها نشان داد كه تاريخ كاشت 13 خرداد با ميانگين 736.97 عدد بيشترينتعداد پانيكول در متر مربع و تاريخ كاشت 3 تير با ميانگين 3 گرم بيشترين وزن هزار دانه را به خود اختصاص داد. همچنين، بيشترين تعداد پانيكول در متر مربع با ميانگين 742.2 عدد در رقم گاورس سفيد و بيشترين وزن هزار دانه با ميانگين 4.2 گرم به رقم پيشاهنگ اختصاص يافت. رقم چماقي در تاريخ كاشت 13 خرداد با ميانگين 323.2 گرم در متر مربع بيشترين عملكرد دانه و با ميانگين 37.1 گرم در متر مربع بيشترين عملكرد پروتئين دانه را به خود اختصاص داد اما بيشترين عملكرد بيولوژيك با ميانگين 1207.2 گرم در متر مربع مربوط به رقم گاورس زرد در تاريخ كاشت23 ارديبهشت بود. به طوركلي، نتايج اين تحقيق نشان داد كه براي كشت رقم چماقي، تاريخ كاشت 13 خرداد و براي كشت رقم گاورس زرد، تاريخ كاشت  3 تير براي زراعت ارزن در بيرجند مي تواند مناسب مي باشد.