توسعه هستان شناسي فرايندمحور براي فناوري هاي مديريت دانش

Developing Process-based Ontology for Knowledge Management Technologies

هدف اين پژوهش، ساخت هستان شناسي فناوري هاي مديريت دانش بر اساس كاربرد آن ها در فرايندهاي مديريت دانش است. بنابراين، از يك سو تعريف دقيق فرايندهاي مديريت دانش و از سوي ديگر، تعريف فناوري هاي مديريت دانش مد نظر است. جهت توسعه اين هستان شناسي چرخه هاي مختلف ارائه شده براي فرايندهاي مديريت دانش بررسي و يك چرخه جامع جهت نگاشت فناوري ها انتخاب گرديد. مفاهيم حوزه فناوري هاي مديريت دانش از مباني نظري مرتبط استخراج شده و شامل 234 واژه است. چهل ونه واژه، مفاهيم حوزه هستند، 184 واژه، نمونه هاي فناوري و يك واژه هم مربوط به رابطه طبقه اي بين اين واژگان است. اين واژه ها بر اساس نتايج مطالعات پيشين به فرايندها ارتباط داده شده اند. به منظور برقراري اين ارتباط از مفهوم هستان شناسي استفاده گرديد. هستان شناسي، توصيفي صريح و صوري از يك مفهوم سازي ذهني اشتراكي است. به هستان شناسي مد نظر اين پژوهش كه تنها روابط طبقه اي را در بر مي گيرد، سلسله مراتب شمول گفته مي شود. جهت توسعه اين هستان شناسي از رويكرد توسعه با استفاده از ابزار مهندسي هستان شناسي و همچنين، از روش «نوي» استفاده گرديد. ابزار مورد استفاده در اين پژوهش، نرم افزار پروتژه 5 است كه زبان OWL را پشتيباني مي نمايد. جهت ارزيابي هستان شناسي ارائه شده، از معيارهاي سازگاري، اختصار و بازيابي دانش فناوري هاي مديريت دانش توسط خبرگان استفاده گرديده است. هستان شناسي ارائه شده، فهم مشتركي از حوزه فناوري هاي مديريت دانش ارائه مي دهد. تصميم گيري در مورد انتخاب فناوري ها و منطق پشت اين تصميمات به طور دقيق مستندسازي نشده و در سطح وسيع به اشتراك گذاشته نمي شود. از اين رو، حجم زيادي از دانش باارزش به هدر مي رود. از اين منظر، از اين هستان شناسي به عنوان يك منبع مشترك دانش استفاده مي شود. بر اساس اطلاعات در دسترس محقق، تاكنون در اين حوزه هيچ هستان شناسي رسمي ارائه نشده و بارگذاري آن در محيط وب بستري براي تسهيم دانش متخصصان اين حوزه در سراسر جهان فراهم مي كند. علاوه بر اين، به تصميم گيري در انتخاب فناوري مناسب بر اساس فرايندهاي مديريت دانش كمك مي نمايد.

This paper is an attempt to develop a new ontology for knowledge management (KM) technologies, determining the relationships between these technologies and classification of them. The study applies NOY methodology. Protégé software and OWL language are used for building the ontology. The presented ontology is evaluated with abbreviation and consistency criteria and knowledge retrieval of KM technologies by experts. All the main concepts in the scope of KM technologies are extracted from existing literature. There are 234 words, 49 out of them are domain concepts; 1 term is about taxonomic relation and 184 terms are instances of technologies. These terms are used to develop KM technologies’ ontology based on facilitating KM processes. This type of ontology only contains taxonomic relations, called Hyponymy Hierarchy. The presented ontology creates a common understanding in the field of KM technologies. Decision making on the choice of technology and the logic behind these decisions have not been precisely documented and widely shared. Therefore a considerable amount of knowledge is wasted. Considering the importance of sharing knowledge, this study provides the conditions that domain experts can exchange knowledge on a shared platform regardless of geographical constraints. There exists no formal ontology regarding KM technologies. In this study, we try to propose a formal KM technologies’ ontology. Uploading the presented ontology in the web environment provides a platform for knowledge sharing between experts from around the world. In addition, it helps to decide on the choice of KM technologies based on KM processes.