توثيق نرم افزار (مطالعه تطبيقي در الحاقيه آنسيترال در خصوص توثيق اموال فكري، قانون متحدالشكل تجاري آمريكا و حقوق ايران)

Security Right in Software (Comparative Study in UNCITRAL Legislative Guide on Secured Transactions (Supplement on Security Rights in Intellectual Property), Uniform Commercial Code of America and Iranian Law)

با توجه به رشد روز افزون صنعت نرم ­افزار و ارزش مالي آن، موضوع استفاده از نرم افزار به عنوان وثيقه، براي تأمين مالي و كسب اعتبار مورد توجه قوانين كشورها قرار گرفته است. در الحاقيه راهنماي قانونگذاري معاملات با وثيقه آنسيترال (در خصوص توثيق اموال فكري) و ماده 9 قانون متحدالشكل تجاري آمريكا، توثيق نرم ­افزار پذيرفته شده؛ اما قابل استناد بودن حق وثيقه در مقابل اشخاص ثالث، منوط به ثبت آن گرديده است. به اين منظور الحاقيه راهنماي قانونگذاري آنسيترال ايجاد دفتر ثبت عمومي حق وثيقه را پيش ­بيني كرده است. در حقوق آمريكا، استقرار حق وثيقه در نرم ­افزارهاي مشمول حق مؤلف، چنانچه حق مؤلف ثبت شده باشد؛ از طريق ثبت در دفتر فدرال حق مؤلف و در غير اينصورت ثبت در دفتر ايالتي انجام مي­شود. در مورد نرم ­افزارهاي اختراعي رويه­ ي كنوني ثبت دوگانه­ ي حق وثيقه در دفتر ايالتي و دفتر ثبت علائم و اختراعات فدرال است. در حقوق ايران با توجه به ماهيت غير مادي نرم­ افزار، توثيق آن مورد ترديد است. در مقرراتي مانند دستورالعمل توثيق اوراق بهادار مصوب 29/3/1389، اوراق بهادار و سهام شركت­ها عين تلقي و توثيق آن­ها ممكن شده است. اوراق مالكيت نرم ­افزار نيز به موجب دستورالعمل سپرده­ گذاري و معاملۀ اوراق مبتني بر دارايي فكري در فرابورس ايران، اوراق بهادار مي­باشند. بنابراين اوراق مالكيت نرم ­افزار نيز مانند ساير اوراق بهادار عين هستند و با قبض فيزيكي يا پيش­بيني نظام ثبت حق وثيقه، وثيقه­ گذاري آن ها امكانپذير است.

Due to the increasing growth of the software industry and its financial value, the issue of using software as collateral has been taken into consideration by the laws of the countries for financing. Security interest in software as a financing instrument in the UNCITRAL Legislative Guide on Secured Transactions (Supplement on Security Rights in Intellectual Property) and Article 9 of the US Uniform Commercial Code is adopted. However, effectiveness against third parties, is subject to registration. if registered, must be filed in the Federal Copyright Office, otherwise the security right must be filed in the secretory State’s Office. In the case of invented software, the current procedure is the dual registration of security interest in the secretory State’s Office and the Federal Patent and Trademark Office. In Iranian law, collateralization of software has been questioned Because of the intangible nature of it. Some regulations such as Securities Collateral Directive, dated 6/19/2010, securities and shares considered as tangible asset and collateralization of them has been possible. Also, software Proprietary Bonds are securities under the Directive of deposition and transaction of intellectual property bonds. Thus, these securities, like all other securities, are objective, and it is possible to collateral them with physical delivery or prediction of a security right registration system.