هيدروپليتيك خاورميانه: مطالعه موردي حوضه دجله و فرات، رود نيل و رود اردن

Hydropolitics of the Middle East: a Case Study of Tigris and Euphrates, Nile and Jordan Rivers Basins

منطقه خاورميانه و شمال آفريقا كم آب ترين منطقه در جهان هستند. در اين منطقه، سه رود بزرگ نيل، دجله و فرات و اردن وجود دارد و كشورهاي ساحلي اين رودها بر سر نحوه تقسيم آب و نوع سدبندي بر روي رود با يكديگر اختلاف نظر دارند. اين مقاله سعي در پاسخ به اين سوال دارد كه آيا كمبود آب در خاورميانه منجر به رقابت يا همكاري منطقه اي مي شود؟ فرض اصلي مقاله اين است كه با توجه به مفروضات رئاليسم و نئورئاليسم و وجود اختلاف و تعارض بين كشورهاي منطقه، كمبود آب در خاورميانه منجر به تعارض و رقابت بين بازيگران اين منطقه مي شود. اين مقاله بر واكاوي رودهاي مشترك بين كشورهاي مختلف در منطقه خاورميانه و شمال آفريقا سامان يافته است. ماحصل پژوهش حاضر با توجه به روش توصيفي تحليلي اشاره دارد كه خاورميانه و شمال آفريقا به دليل واقع شدن در كمربند خشك و نيمه خشك جهان و رشد بي رويه جمعيت و همچنين عدم مديريت صحيح آب و... با بحران كم آبي و بي آبي مواجه هستند و اين بحران كم آبي منجر به همكاري و همگرايي كشورها در اين حوزه نمي شود، بلكه با توجه به رويكرد رئاليستي و منافع محور منجر به رقابت و خصومت بين بازيگران مي شود، به گونه اي كه شايد بتوان از جنگ آب به عنوان جنگ هاي بعدي در منطقه خاورميانه نام برد.

The Middle East and North Africa region is the driest region in the world. There are four great rivers, ie Nile, Tigris, Euphrates, and Jordan in this area. The coastal states of these rivers disagree on how to divide the water and construct what type of dam on the river. Basically, the upstream countries use the doctrine of absolute sovereignty, considering the realist and interests-based approach, and consider damming of the waterfall located within their land as their absolute right, while the downstream countries, according to the liberal and neoliberal approaches condemn any exploitation of common water resources in the upstream territory and seek to achieve shared waters and the fair allocation of water. This article has been designed to examine common rifts among different countries in the Middle East and North Africa. The present study points out that the Middle East and North Africa are facing dehydration and depression due to the presence of dry and semi-arid bogs and the immense population growth, as well as the lack of proper management of water. This dehydration crisis does not lead to the cooperation and convergence of countries in this area, but by adopting a realistic approach and taking account of the interests of the axis, it leads to rivalry and hostility between actors, so that the Middle East might be considered the next great scene for the war