تنوع و فراواني لاروهاي خانواده شيرونوميده (Chironomidae) در مصب رودخانه سفيدرود (حوضه جنوبي درياي خزر)

Study of diversity and abundance of Chironomidae larvae in Sefidroud estuary south Caspian Sea

تنوع و فراواني لارو حشرات خانواده شيرونوميده در مصب رودخانه سفيدرود (حوضه جنوبي درياي خزر) به‌منظور تعيين تنوع و الگوي پراكنش و چگونگي ارتباط آن‌ها با شرايط محيطي بررسي شد. نمونه‌برداري از رسوبات بستر طي يك سال به‌صورت دو ماه يك‌بار، از آبان ماه 1393 تا شهريورماه 1394 با استفاده از نمونه‌بردار چنگكي (Grab) مدل Van Veen (با سطح مقطع 03/0 مترمربع) انجام شد. نمونه‌برداري در سه ايستگاه (1S در رودخانه، 2S در مصب و 3S در دريا) با سه تكرار انجام شد. متغيرهاي آب شامل دما و شوري و متغيرهاي رسوب شامل دانه‌بندي و مواد آلي كل (TOM) اندازه‌گيري شد. در اين تحقيق، 11 جنس متعلق به 3 زير خانواده Chironominae (5 جنس)، Orthocladinae (5 جنس) و Tanypodinae (1 جنس) شناسايي شدند. حداكثر ميانگين فراواني مربوط به جنسProcladius در ايستگاه 1S، در اسفندماه (165 ± 300 تعداد در مترمربع) و حداقل آن مربوط به جنس‌ Paratendipes در ايستگاه 2S، در شهريورماه (6 ± 11 تعداد در مترمربع) بود. نتايج حاصل از پراكنش زماني نشان داد كه بيشترين و كمترين ميانگين فراواني لاروهاي شيرونوميده به‌ ترتيب در اسفندماه (75 ± 149 تعداد در مترمربع) و تيرماه (6/14 ± 6/25 تعداد در مترمربع) بود و اختلاف معني‌داري داشت (05/0P<). پراكنش مكاني اين لاروها در بين ايستگاه‌هاي موردبررسي اختلاف معني‌داري را نشان داد (05/0P<). به‌طوري‌كه ايستگاه‌ رودخانه (5/52 ± 8/96 تعداد در مترمربع) فراواني بيشتري نسبت به ايستگاه‌ مصب (8/27 ± 6/54 تعداد در مترمربع) و ايستگاه‌ دريا (0 ± 0 تعداد در مترمربع) داشت. در ايستگاه دريا (3S) نمونه‌اي از لاروهاي شيرونوميده مشاهده نشد. همبستگي معني‌داري (05/0P<) بين فراواني لاروهاي شيرونوميده با عوامل محيطي آب (دما و شوري) و رسوب (دانه‌بندي و مواد آلي كل) مشاهده نشد. در بين عوامل محيطي موردبررسي، شوري آب و جنس رسوبات بستر بيشترين تأثير را در پراكنش و فراواني لاروهاي شيرونوميده داشته‌ا‌ند.

Diversity and abundance of Chironomidae larvae in Sefidroud estuary (south Caspian Sea basin), in order to determine of diversity and distribution pattern and how their relationship with environmental conditions were studied. Sampling of substrate sediments was carried out bimonthly from November 2014 to September 2015, using Van Veen grab (0.03 m2). Sampling was carried out at three stations (S1 in the river, S2 in estuary and S3 in the marine), with three replicates. Environmental factors in water such as temperature and salinity and sediment relevant factors such as grain size and total organic matter percentage (TOM) were measured. In the present study, 11 genera belong to three subfamilies, including Chironominae (5 genera), Orthocladinae (5 genera) and Tanypodinae (1 genera) were identified. The highest average abundance was related to procladius (300 ± 165 ind. m-2) in river station (S1) in March and the lowest for Paratendipes (11± 6 ind. m-2) in estuary station (S2) in July. Results of temporal distribution showed that the highest and lowest abundance of Chironomidae larvae were in March (149 ± 75 ind. m-2) and in July (25.6 ± 14.6 ind. m-2), respectively which showed significant difference (P<0.05). Spatial distribution of Chironomidae larvae among sampling stations showed significant difference (P<0.05), as river station (S1) was higher abundance (96.8 ± 52.5 ind. m-2) than estuary station (S2) (54.6 ± 27.8 ind. m-2) and marine station (S3) (0 ± 0 ind. m-2). At the marine station (S3) no specimen of Chironomidae larvae was found. A significant correlation (P<0.05) between the abundance of Chironomidae larvae and environmental variables in water and sediment were not observed. Among the studied environmental factors, water salinity and sediment grain size have the most effective on the distribution and abundance of Chironomidae larvae.