بررسي اثر تاريخ كاشت و همزيستي مايكوريزا بر ويژگي‌هاي رويشي، فيزيولوژيك و عملكرد غدۀ سه رقم سيب‌زميني

The effect of planting date and symbiotic Mycorrhiza fungi on physiological and growth characteristics of three cultivars of potato

به‌ منظور بررسي اثر تاريخ كاشت و همزيستي قارچ مايكوريزا بر ويژگي‌هاي رويشي، فيزيولوژيكي و عملكرد سه رقم غدۀ سيب‌زميني، پژوهشي طي سال‌هاي زراعي 94-1393 انجام شد. تيمارها شامل تاريخ كاشت در سه سطح 15 ارديبهشت، 1 و 15 خرداد (كرت اصلي) و تركيب فاكتوريلي سه رقم سيب‌زميني (آگريا، سانته و آريندا) و دو سطح با مايكوريزا و بدون مايكوريزا (كرت فرعي) بودند. نتايج نشان دادند بيشترين عملكرد غدۀ سيب‌زميني (38 تن در هكتار) با كشت رقم آريندا در زمان كشت زودتر (15 ارديبهشت) نسبت به زمان كاشت رايج (اول خرداد) منطقه حاصل شد. تاريخ كاشت رايج به علت هم‌زماني مراحلي از رشد گياه (به‌ويژه گلدهي) با حداكثر دماي هواي منطقه دچار تنش‌هاي محيطي شده و تأثيري منفي بر ويژگي‌هاي فيزيولوژيك مرتبط با دستگاه فتوسنتزكننده (رنگدانه‌هاي فتوسنتزي) گياه گذاشته و باعث كاهش عملكرد غدۀ سيب‌زميني در منطقۀ فريدون‌‌شهر شده است. مايكوريزا با تأثير مثبت بر توسعۀ ريشه سبب بهبود رنگدانه‌ها و افزايش وزن خشك ريشه، برگ و اندام هوايي سيب‌زميني مي‌شود. درمجموع به‌نظر مي‌رسد رقم آگريا (رقم رايج منطقه) به‌ دليل توليد كمتر سيستم آنتي‌اكسيدان غيرآنزيمي (كاروتنوئيد) و آنزيمي (كاتالاز، پراكسيداز و آسكوربات پراكسيداز) تحمل كمتري نسبت به دو رقم ديگر در مواجهه با تنش‌هاي محيطي دارد؛ اين امر به عملكرد كمتر غده در هر سه تاريخ كاشت با مايكوريزا يا بدون مايكوريزا منجر شده ‌است.

In order to investigate the effect of planting date and Mycorrhiza fungi on the physiological, growth characteristics and yield of three cultivars of potato tuber, the treatments were planting date as the main plot at three levels (May 15th, June 1st and June 15th) and the consisted of a factorial combination of three potato cultivars (Agria, Santhe and Arinda) and two levels with and without mycorrhiza as subplots. The results showed that the highest yield of potato tuber cultivars achieved with Arinda in the early cultivating date (May 15th) (38 t ha-1). It was determined that the planting date of May 20th due to the interaction of stages of plant growth (especially flowering) with the maximum temperature of the region was affected by environmental stresses that had a negative effect on the physiological characteristics associated with the photosynthetic pigments. As a result, decreased potato tuber yield in Fereydoun Shahr area. Mycorrhiza has a positive effect on root development, improves the pigments and increases the dry weight of the roots, leaves and shoots. It seems that Agria have less tolerance to environmental stresses due to less production of non-enzymatic (carotenoid) and enzymatic (catalase, peroxidase and ascorbate peroxidase) anti-oxidant, resulting in lower tuber yield in all three planting dates in presence or absence of mycorrhiza.