تأثير پيش‌تيمار بذر با سديم هيدروسولفيد (NaHS) بر برخي شاخص‌هاي فيزيولوژيك و آناتوميك گياه ذرت در تنش سرب

Effect of seed priming with sodium hydrosulfide (NaHS) on some physiological and anatomical parameters in maize plants under lead stress

سرب، فلزي سنگين و آلايندة محيط‌ زيست است كه بر فعاليت‌هاي متابوليك و فيزيولوژيك موجودات زنده تأثير مي‌گذارد؛ بنابراين در سال‌هاي گذشته كانون توجه بيشتر پژوهشگران بوده است. در پژوهش حاضر اثر پيش‌تيمار بذر با سديم هيدروسولفيد (دهندة هيدروژن سولفيد) بر شاخص‌هاي رشد، محتواي كلروفيل كل، قندهاي محلول، پروتئين كل و شاخص آناتوميك در گياه ذرت قرارگرفته در تنش سرب بررسي شد. بدين‌منظور، بذرهاي ذرت به‌مدت 12 ساعت در سديم هيدروسولفيد 0/5 ميلي‌مولار خيسانده شدند. دانه‌رست‌ها پس از كاشت در گلدان با محلول 2/5 ميلي‌مولار سرب تيمار شدند. نتايج نشان دادند تنش سرب كاهش شاخص‌هاي رشد، محتواي كلروفيل كل، قندهاي محلول و پروتئين كل را باعث شد و ازلحاظ ساختاري افزايش ضخامت ريشه، استوانة آوندي و اندازة سلول‌هاي پارانشيمي پوست و اپيدرم ريشه و كاهش ضخامت برگ و رگبرگ مياني را باعث شد. پيش‌تيمار بذر با سديم هيدروسولفيد به بهبود شاخص‌هاي رشد و افزايش ميزان كلروفيل كل، قندهاي محلول و پروتئين كل منجر شد. همچنين پيش‌تيمار سديم هيدروسولفيد، شاخص‌هاي آناتوميك را كه بر اثر تنش سرب تغيير يافته بودند بسته به نوع شاخص جبران كرد. با توجه به نتايج به نظر مي‌رسد تنش سرب آثار زيان‌باري بر گياه ذرت دارد و هيدروژن سولفيد مولكول علامتي است كه از راه‌هاي مختلف، سازگاري گياه را به شرايط تنش افزايش مي‌دهد.

Lead as an enormous pollutant in the environment affects the metabolic and physiological activities of living organisms, therefore, has attracted more attention in recent years. In this research, the effect of seed priming with sodium hydrosulfide (hydrogen sulfide donor) on growth parameters, total chlorophyll content, soluble sugars and total protein and anatomical index in maize plant under lead stress was investigated. For this purpose, maize seeds were soaked in sodium hydrosulfide (0.5 mM) for 12 hours. Seedlings were treated with Pb 2.5 mM after planting. The results showed that lead stress reduced growth parameters, total chlorophyll, soluble sugars and total protein contents, and in case of structural studies, increased thickness of root and vascular cylinders and size of root parenchymal and epidermal cells, and decreased the thickness of leaf and middle vein. Seed pretreatment with sodium hydrosulfide resulted in an improvement in growth parameters and increased total chlorophyll, soluble sugars, and total protein contents. Regarding the anatomical parameters, sodium hydrosulfide pretreatment, depending on the parameter type, could compensate anatomical factors that were affected by the Pb stress. According to the results, it seems that Pb stress has harmful effects on maize plant, and hydrogen sulfide as a signaling molecule in different ways could increase plant adaptation to stress conditions.