بررسي واكنش‌هاي رشدي، عملكردي و فيزيولوژيك برخي توده‌هاي هندوانه (Citrullus lanatus L.) به تنش كم‌آبي

Evaluation of growth, yield and physiological responses of some watermelon accessions to water deficit stress

براي ارزيابي تحمل به تنش كم‌آبي توده‌هاي هندوانه (Citrullus lanatus L.)، آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي خردشده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعة تحقيقاتي دانشگاه زنجان در سال 1395 انجام شد. تيمارهاي آزمايشي شامل آبياري در سه مقدار 50، 70 و 100 درصد نياز آبي گياه و توده‌هاي هندوانه شامل سه تودة آناناسي، شريف‌آبادي، محبوبي و رقم تجاري چارلستون‌گري بودند. نتايج نشان دادند تنش كم‌آبي به‌طور معني‌داري سطح برگ، طول بوته، عملكرد، هدايت روزنه‌اي و محتواي نسبي آب برگ را كاهش و مواد جامد محلول كل، درصد نشت يوني و فعاليت آنزيم پراكسيداز را افزايش داد. بين توده‌ها، بيشترين سطح برگ، طول بوته و عملكرد (84/6 تن در هكتار) در تودة محبوبي به دست آمد. كمترين درصد نشت يوني و بيشترين محتواي نسبي آب برگ در تودة آناناسي و بيشترين فعاليت آنزيم پراكسيداز در رقم چارلستون‌گري مشاهده شد. تنش كم‌آبي، تعداد ميوه و وزن ميوه را كاهش داد؛ اگرچه در تودة محبوبي بر تعداد ميوه در بوته تأثيري نداشت. با افزايش تنش كم‌آبي، كارايي مصرف آب در توده‌هاي آناناسي و شريف‌آبادي و رقم چارلستون‌گري كاهش يافت؛ ولي در تودة محبوبي بيشترين كارايي مصرف آب (54/85 كيلوگرم در متر مكعب) در شرايط آبياري 50 درصد نياز آبي به دست آمد. تنش كم‌آبي تأثير معني‌داري بر اسيديتة ميوه نداشت. باتوجه‌به نتايج، تودة محبوبي با 46/9 درصد كاهش عملكرد در شرايط آبياري 50 درصد، كمترين كاهش عملكرد را نسبت به ساير توده‌ها داشت و نسبت به كم‌آبي متحمل‌تر بود.

In order to evaluate the tolerance of watermelon (Citrullus lanatus L.) accessions to water deficit stress, an experiment was carried out in a split plot based on randomized complete block design with three replicates in research filed of university of Zanjan during 2016. Treatments consisted of three irrigation levels 100%, 70% and 50% Crop Evapotranspiration (ETc) and watermelon accessions (Ananasi, Sharif Abadi, Mahbubi and Charleston Gray commercial cultivar). The results showed that water deficit stress significantly decreased leaf area, plant length, fruit yield, stomata conductance and relative water content (RWC), and increased total soluble solids, peroxidase activity and electrolyte leakage. Amount accessions, the highest leaf area, plant length and yield (84.6 ton/ha) was obtained in Mahbubi accession. The lowest electrolyte leakage and the highest RWC was showed in Ananasi accession, and the highest peroxidase activity in Charleston Gray. Water deficit stress decreased fruit number per plant and fruit weight, although water deficit had no effects on fruit number in Mahbubi accession. The increase in water deficit stress, decreased water use efficiency in “Ananasi”, “Sharif Abadi” and “Charleston Gray”, but the highest WUE (54.85 kg.m-3) was obtained in “Mahbubi” under water deficit 50% ETc. water deficit had no significant effects on fruit pH. According to the results, “Mahbubi” with 46.9% reduction in fruit yield under water deficit 50% ETc had the lowest reduction in fruit yield compared to other accessions that was higher tolerance accession to water deficit stress.