كليدواژه :
اقتصاد شناختي , آموزش اقتصاد , دستاوردهاي يادگيري , عقلانيت , شايستگي ها و توانمندي هاي انساني
چكيده فارسي :
هدف اصلي مقاله حاضر، ارزيابي بنيادي وضعيت آموزش اقتصاد در ايران با رويكرد اقتصاد شناختي با بهره گيري از روش پژوهش كتابخانه‌اي - استنادي است. ابتدا مسائل اساسي مبتلا به آموزش اقتصاد كشور با تأكيد بر وارد نشدن به بسياري از عرصه‌ها و حوزه‌هاي كاربردي، نبود دستاوردهاي علمي - فني بومي قابل‌توجه در اقتصاد، عدم‌تحوّل و پيشرفت اساسي در آموزش اقتصاد طي چند دهه گذشته، تلاش اندك در فعاليت‌هاي ميان‌رشته‌اي اقتصاد و عدم‌توفيق در حل مسائل و مشكلات اقتصادي و نيز دستيابي به اهداف اقتصادي، تشريح و تبيين شده‌اند. دلايل و علل مسائل مذكور، كيفيت آموزش، استعداد دانشجويان و دانش‌آموختگان و محرّك‌هاي برانگيزاننده (ناشي از ارزش‌ها، مسائل و آرمان‌هاي كشور) همراه با نوع رويكرد (يعني رويكرد اقتصاد متعارف در مقابل رويكرد اقتصاد شناختي) مورد بازشناسي و واكاوي قرار گرفت و اين نتيجه اساسي حاصل شد كه علت بنيادي اغلب مسائل و ناكارامدي‌ها، ناشي از كاربست رويكرد نامناسب و دور از واقعيت در عرصه‌هاي آموزش و پژوهش اقتصاد بوده است. از اين رو، براي تحوّل اساسي در آموزش اقتصاد، به‌كارگيري اقتصاد شناختي به‌عنوان رويكردي نوين و واقع‌نگر پيشنهاد شد چرا كه در اقتصاد شناختي، ضمن پذيرش تفاوت در قابليت‌هاي عاملان اقتصادي، عقلانيت تصميم‌گيران به‌عنوان يك مقوله نسبي و قابل تعالي‌بخشي در نظرگرفته مي‌شود همچنين براي «اطلاعات، دانش، مهارت و تخصص» در تصميمات و رفتار افراد، نقش ويژه‌اي قائل مي‌شوند و توسعه، ارزيابي، كاربرد و انتقال «اطلاعات، دانش، مهارت و تخصص» را به‌شدّت متأثر از ديگر ويژگي‌ها يعني مهارت‌هاي فراشناختي و شايستگي‌هاي ارتباطي - عاطفي مي‌دانند. در واقع، تمركز بر چنين ملاحظات و ويژگي‌هايي همراه با آثار مسئله كميابي بر نحوه تفكر و تصميم‌گيري افراد، قابليت‌هاي ويژه‌اي براي رويكرد شناختي فراهم مي‌كند كه به‌طور شگفت‌انگيزي كيفيت درك مسائل و ميزان اثربخشي برنامه‌ها و سياست‌ها را بهبود مي‌بخشد.
چكيده لاتين :
The purpose of this paper is to evaluate critically economics education in Iran within the framework of cognitive economics. For that the main problems dominating economics education have been explained and illuminated such as unsatisfactory national academic achievements, ignoring in part critical applied areas in economics, little progress and development in teaching economics during the last decades, little effort paid on multidisciplinary economic activities, failure in recognizing and rectifying economic problems and challenges of the society, etc. On that regard, among other factors, quality of education, student aptitude, motivational factors, and the approach used have been considered as the main reasons causing the problems; it is concluded that the crucial reason for most problems arises from lack of using appropriate analytical approach. Hence, to make a substantial change in economics education one has to apply a realistic approach that is cognitive economics. Because, in cognitive economics approach, rationality is considered as a relative and improvable phenomenon. In addition, information, knowledge, skill and specialization are viewed as the main determinants of decision making and resource allocation behaviors; it is assumed that economic agents with regard to these factors have heterogeneous capabilities. Nonetheless, development, utilization and transformation of information, knowledge, skill and specialization by the agents are considered to be heavily dependent on some other proficiencies (that is, meta-cognitive and emotional-communicative competences). Thus, focusing on such issues accompanied with the impacts of scarcity on the way of thinking and deciding provides substantial advantages for cognitive economics to understand deeply the causes of economic problems and to improve the effectiveness of policies and programs.
