كليدواژه :
پرولين , تنش , عملكرد , كودهاي بيولوژيك , PGPR
چكيده فارسي :
به منظور بررسي تأثير ميكوريزا، باكتري هاي محرك رشد و محلول پاشي با نانواكسيد روي بر صفات موثر بر پر شدن دانه تريتيكاله در شرايط شوري خاك، آزمايشي در گلخانه تحقيقاتي دانشكده علوم كشاورزي دانشگاه محقق اردبيلي به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1393 اجرا گرديد. فاكتورهاي مورد بررسي شامل شوري خاك در چهار سطح (عدم اعمال شوري، شوري 20، 40 و 60 ميليمولار)، كودهاي زيستي در چهار سطح (عدم كاربرد كود زيستي، كاربرد ميكوريزا، كاربرد توأم باكتريهاي محرك رشد سودوموناس پوتيدا استرين 186 و ازتوباكتر كروكوكوم استرين 5، كاربرد توأم ميكوريزا و باكتريهاي محرك رشد) و محلول پاشي با نانواكسيد روي در سه سطح (عدم مصرف، مصرف 4/0 و 8/0 گرم در ليتر) بودند. نتايج نشان داد با افزايش شوري، عملكرد تك بوته، اجزاي عملكرد، سرعت پر شدن، طول دوره پر شدن و دوره مؤثر پر شدن كاهش يافت. در حالي كه ميزان پرولين و قند محلول افزايش يافت. مقايسه ميانگينها نشان داد بالاترين عملكرد تك بوته (64/3 گرم در بوته)، سرعت پر شدن (00196/0 گرم در روز)، طول دوره پر شدن (75/52 روز) و دوره موثر پر شدن (62/36 روز) در حالت كاربرد توأم باكتريهاي محرك رشد و ميكوريزا، محلول پاشي 8/0 گرم در ليتر نانواكسيد روي و عدم اعمال شوري به دست آمد. بيشترين ميزان قند محلول در حالت كاربرد توأم باكتريهاي محرك رشد و ميكوريزا، محلول پاشي 8/0 گرم در ليتر نانواكسيد روي و شوري 60 ميليمولار به دست آمد. اعمال شوري 20، 40 و 60 ميليمولار عملكرد دانه را به ترتيب 9/8، 11/22 و 34/32 درصد كاهش داد و استفاده توأم كودهاي بيولوژيك و نانواكسيد روي به ترتيب 17/40، 74/49 و 40 درصد از اين كاهش عملكرد را جبران كرد. بر اساس اين نتايج به نظر ميرسد كاربرد كودهاي بيولوژيك و محلول پاشي با نانواكسيد روي ميتواند براي سودمندي توليد تريتيكاله تحت شرايط شوري خاك توصيه شود.
چكيده لاتين :
In order to evaluate the effects of mycorrhiza, plant growth promoting rhizobacteria and nano zinc oxide foliar
application on effective traits at grain filing of triticale under soil salinity condition, a factorial experiment was
conducted based on randomized complete block design with three replications in research greenhouse of Faculty of
Agriculture Sciences, University of Mohaghegh Ardabili in 2014. Factoral experiment included soil salinity in four
levels (non-salinity, salinity 20, 40 and 60 mM NaCl), biofertilizers in four levels (no application of biofertilizers,
application of mycorrhiza, Azotobacter chrocoocoum strain 5 + Psedomunas putida strain 186, both application PGPR
+ mycorrhiza) and nano zinc oxide in three levels (without nano zinc oxide, application of 0.4 and 0.8 g lit-1). Results
showed that grain yield per plant, yield components, grain filling rate, grain filling period and effective grain filling
period decreased with increasing of soil salinity. Whereas proline and soluble sugars content increased. Means
comparison showed that the highest of yield per plant (3.64 g. plant-1), grain filling rate (0.00196 g day-1), grain filling
period (52.75 days) and effective grain filling period (36.62 days) were obtained at both applications of PGPR and
mycorrhiza, foliar application 0.8 g lit-1 nano zinc oxide and no-salinity. The highest content of soluble sugars (99.48
mg g-1 FW) was obtained at both applications of PGPR and mycorrhiza, foliar application 0.8 g.lit-1 nano zinc oxide and
salinity of 60 mM. Salinity of 20, 40 and 60 mM NaCl decreased 8.9%, 22.11% and 32.34% respectively from grain
yield and application of biofertilizers and nano zinc oxide compensated 40.17%, 49.74% and 40% respectively from
yield reduction. Based on the results, it seems that application of biofertilizers and nano zinc oxide can be
recommended for profitable triticale production under soil salinity condition.
